Daglicht heeft alles

In drie boeken naar de top, het is niet iedereen gegeven. Marion Pauw wel. Na haar voorzichtige eersteling Villa Serena en de veelbelovende opvolger Drift is er dan nu Daglicht, een ontroerend schone literaire thriller die Marion Pauw ogenblikkelijk op gelijke hoogte brengt met haar collega’'s Esther Verhoef, Saskia Noort en Simone van der Vlugt. Van nu af aan dient Nederland-thrillerland rekening te houden met De Grote Vier.

Hoofdpersoon in Daglicht is de jonge succesvolle advocate Iris Kastelein die moeite heeft om privé-leven en carrière met elkaar te combineren. Als alleenstaande moeder moet zij continu kiezen tussen haar veeleisende baas, een lastige klant en Aron, haar moeilijk hanteerbare zoontje van drie.
In een tweede verhaallijn maken we kennis met de autistische bakkersknecht Ray Boelens, die wegens moord op zijn buurvrouw Rosita en haar dochtertje Anna acht jaar gevangen heeft gezeten en nu zijn laatste jaren straftijd uitzit in een tbs-kliniek.
Wanneer de levens van de advocate en Ray met elkaar verstrikt raken, is Iris er steeds meer van overtuigd dat de lieve autistische man onschuldig is aan de moord waarvoor hij is veroordeeld. Zij is de enige die er zo over denkt. Hoe meer Iris over de zaak te weten komt, hoe somberder het eruitziet voor Ray. Maar waarom zijn er dan toch mensen die Iris' ’onderzoek tegenwerken?

Daglicht is zonder meer Pauws meest persoonlijke boek tot nu toe. Autisme, onmacht, moederliefde en eenzaamheid zijn de belangrijkste thema'’s van Daglicht, die uiterst gevoelig vorm zijn gegeven. Daar waar de film 'Rainman' (Dustin Hoffman) uit 1988 de kijker voor het eerst met autisme liet kennismaken, daar toont Pauw ons een minder extreme, maar minstens zo ingrijpende, variant. Zowel Aron, het zoontje van Iris, als Ray zijn lichtelijk autistisch. Dat betekent dat beiden op zich heel lief kunnen zijn, maar dat zij een eenzijdige belangstelling hebben, dat zij moeite hebben met emoties, dat zij onvoorspelbaar gedrag kunnen vertonen, agressieve opwellingen kunnen hebben en soms door onverwachte prikkels in schreeuwen of gierend huilen kunnen uitbarsten. Pauw beschrijft de emotionele wisselingen, de gedachtes, het onbegrip en de buien van de kleine en de grote man op hartverscheurende wijze: integer, gevoelig en toch dienstbaar aan de voortgang van het verhaal.

En zo is het met alles in Daglicht. Alles wat beschreven wordt heeft een functie. Stilistisch gezien is het boek een klein meesterwerk. Pauw observeert de kleinste dingen met het oog van een schilder en heeft ook de vakkennis om die observaties op ethische wijze te verwoorden.
Ze trekt parallellen, wijst vooruit en kijkt subtiel terug naar gebeurtenissen die verhelderend zijn voor het begrip van het heden. Maar nooit hanteert ze de botte bijl. Alles vloeit organisch in elkaar over. De personages zijn allen zeer herkenbaar, niet zwart of wit, niet goed of slecht, maar goed en slecht met alle grijstinten die daartussen zitten. Rosita, de buurvrouw van de arme goedgelovige Ray buit hem deels uit, maar is tevens de enige die hem een bepaalde vorm van genegenheid biedt. De moeder van Iris is een ijskoude vrouw die nauwelijks tot liefde in staat is, maar voor haar kleinzoon Aron stelt ze haar hart open.
Knap is ook dat alle personages in Daglicht een karakterontwikkeling meemaken. Aan het einde van het boek zijn het wezenlijk andere mensen dan in het begin. Het is iets dat je zelden tegenkomt in de wereld van de thriller waar alles toch vrij eendimensionaal is.

Daglicht is een boek vol verrassende momenten. De karakters handelen anders dan je denkt, de gebeurtenissen ontrollen zich anders dan gedacht, het verleden blijkt diverse onthullende momenten in petto te hebben en ook het heden staat bol van de onverwachte wendingen.
Wel is het meer een boek over mensen, hun eenzaamheid en hun onmacht om elkaar te begrijpen en lief te hebben dan over misdaad. De moorden zijn in het verleden gepleegd. De vraag is alleen of de juiste moordenaar ooit gepakt is voor de gruweldaad.
Daglicht is een meeslepend en ontroerend boek. Het is intelligent geschreven, slim van structuur, sfeervol en spannend tot op het bot. Het is origineel, wars van clichés en vol taalkundige pareltjes. Daglicht is een thriller die het etiket “literaire thriller” met trots mag dragen. Een compleet boek dat de lezer emotioneel raakt, het esthetische waarnemingsvermogen streelt en het verstand prikkelt. Daglicht heeft alles.