Een boek om te koesteren

Geen enkele strafpleiter wil een maffiamaatje genoemd worden. Te persoonlijke contacten met criminele cliënten zijn dodelijk voor de integriteit van een advocaat. Bram Moszkowicz kan erover meepraten. Hij werd ervan beschuldigd te vriendschappelijk om te gaan met topcrimineel Holleeder, zijn kantoor beschikbaar te stellen voor vergaderingen van criminelen en het in ontvangst nemen van grote sommen contant geld van dubieuze herkomst. Hij verdedigde zich furieus, maar de affaire bleek toch het startschot voor zijn ondergang. Inmiddels is hij uit zijn ambt gezet. Met strafpleiter Evert Hingst liep het nog slechter af. Bij hem vervaagde de grens tussen boven- en onderwereld dusdanig dat hij het met de dood moest bekopen.

De spannende, altijd actuele vraag hoe ver een advocaat kan gaan in zijn vriendschapsrelatie met een topcrimineel staat centraal in de nieuwste psychologische thriller De advocaat  van meervoudig Gouden Strop-winnaar René Appel.

Hoofdpersoon is de middelmatige advocaat David Driessen. Hij werkt al zeven jaar op het advocatenkantoor Starrebeek & Starrebeek zonder enig reëel uitzicht erop om ooit partner te worden. De zaken die hij behandelt zijn klein en te weinig interessant voor de andere advocaten van het kantoor: een recidiverende potloodventer, een welgestelde dame die tien slipjes heeft gestolen, een student die ervan verdacht wordt een meisje verkracht te hebben. Stiekem hoopt David op die ene grote zaak die hem in één klap het respect geeft waar hij denkt recht op te hebben. Intussen moddert hij door. Hij verliest het merendeel van zijn rechtszaken en ook thuis is het behelpen. Zijn huwelijk is een sleur en hij vermoedt (terecht) dat zijn vrouw vreemd gaat. Financieel heeft hij het moeilijk. Een situatie die verergerd wordt door zijn gokverslaving. De kennismaking met de foute, maar charismatische, vastgoedhandelaar Hein Wesseling geeft hem de illusie een gouden toekomst tegemoet te gaan. David doet steeds meer schimmige zaakjes voor 'zijn vriend' waarbij de flinterdunne grens tussen wat geoorloofd is, en wat niet, steeds meer overschreden wordt. David frequenteert met Wesseling steeds vaker het nachtleven, hij leent grote sommen geld van hem, belegt (met geleend geld) in diens dubieuze project Papaya Resort en richt op kosten van zijn foute vriend een eigen advocatenkantoor in. Gemakshalve vergeet hij hoe afhankelijk hij is geworden van de vastgoedhandelaar die in verband gebracht wordt met drugshandel en moord. Een fatale misrekening van David die ziende blind zijn ondergang tegemoet holt.

Geheel in de trant van een van Appels grote voorbeelden, Patricia Highsmith, bouwt de spanning in het verhaal zich steeds meer op, zonder dat er ogenschijnlijk ernstige zaken gebeuren. Het is een opeenstapeling van handelingen, gebeurtenissen en foute keuzes die ieder op zich geen ramp zijn, maar die bij elkaar opgeteld een dodelijke, neerwaartse spiraal vormen. Het gevoel van hoop gaat over in een gevoel van onbehagen dat langzaam overvloeit in een beklemmend gevoel van onmacht, waarna alle opeengehoopte zorgen zich als een tsunami over de hoofdpersoon heen storten.

Waar David Driessen in het begin zijn lot nog in eigen hand had, daar wordt hij nu een speelbal van het noodlot. Al zijn foute keuzes komen als een boemerang bij hem terug. Vriend en vrouw, ooit geacht en bemind, worden vijanden. Zoete dromen worden nachtmerries. Op meesterlijke wijze beschrijft Appel de onontkoombare neergang van de advocaat en het op de klippen lopen van zijn huwelijk.

De advocaat  is geen doorsnee thriller. Het is een ingenieus en spannend verhaal over een advocaat die met boter en suiker wordt ingepakt door een manipulatieve vastgoedtycoon. De morele vraag hoe ver een advocaat kan gaan in het verdedigen van foute zaken, wordt op diverse plaatsen letterlijk door René Appel beantwoord. David weet zijn geweten vaak snel het zwijgen op te leggen. Een rechtszaak is voor hem een gevecht tussen het OM en de advocaat. Het gaat hem om winnen, maar niet om waarheidsvinding of gerechtigheid. Slachtoffers zijn ondergeschikt aan het spel. En ook de gewetenswroeging over de dubieuze transacties voor Wesseling, leggen het al snel af tegen het voordeel van eigenbelang. Het verhaalverloop van De advocaat laat op meerdere fronten zien dat een dergelijke houding zich in volle hevigheid tegen een advocaat kan keren. En dat doet de lezer, die wel van gerechtigheid houdt, goed.

De advocaat  is een ouderwets spannende Appel, zelfs een van zijn allerbeste boeken. De plot is sterk en kent de nodige verrassende wendingen. De karaktertekeningen van zowel de hoofdpersonen als de steeds onsympathieker wordende Wesseling zijn loepzuiver. Het gevoel van weerloosheid, onmacht en wanhoop, het gevoel de vaste grond onder de voeten kwijt te raken en Davids boosheid, verdriet en angst vanwege het vreemdgaan van zijn vrouw, zijn briljant beschreven. Diep doorvoeld, helder van taal en toonzetting en met groot stilistisch gemak neergezet. Een boek om te koesteren.