Sfeer en vooroordelen

Goede wijn rijpt met de jaren. Zo is het ook met het schrijverschap van Donna Leon, de Amerikaanse schrijfster die sinds 1981 in haar geliefde Venetië woont. Zoals de gelooide en gebarsten stem van oudere countryzangers aan geloofwaardigheid wint, zo is de in wijsheid en levenservaring gedoopte pen van Donna Leon een garantie voor prachtige observaties van mensen en situaties. Haar nieuwste boek Droommeisje, uiteraard weer met de milde politiecommissaris Brunetti in de hoofdrol, is de papieren getuigenis van Donna Leons rijpe schrijverschap.
De begrafenis van zijn moeder maakt diepe indruk op commissaris Brunetti, die zich overgeeft aan levensbeschouwelijke overpeinzingen. Veel tijd voor een volwassen rouwproces heeft hij echter niet. Hij krijgt bezoek van een vroegere schoolkameraad, die lange tijd priester is geweest en nu, na een onduidelijk akkefietje, als kapelaan in Venetië is teruggekeerd. Kapelaan Antonin vraagt Brunetti om te voorkomen dat een kennis van hem al zijn geld geeft aan ene Leonardo Mutti, leider van de in zijn ogen dubieuze organisatie “Kinderen van Jezus Christus”. Terwijl Brunetti zich met enige tegenzin met deze zaak bezighoudt, wordt hij geconfronteerd met het lijk van een tienjarig Roma-meisje dat in het Canal Grande drijft. Zij heeft een trouwring in haar vagina, een zakhorloge in haar onderbroek genaaid en wat erger is, ze heeft gonorroe. Het onderzoek leidt Brunetti naar een keurige familie, van wie de trouwring en het horloge zijn gestolen, maar ook naar een zigeunerkamp op het vasteland. Dan pas raakt hij verzeild in het drijfzand van een wereld die hij niet kent. Hij vecht niet alleen tegen de misdaad maar tegen talloze vooroordelen die hem een helder zicht ontnemen.
Droommeisje is een boek waarin sfeer een hoofdrol speelt. Brunetti neemt ons mee naar de eettafel waar zijn vrouw Paola allerlei goddelijke Italiaanse gerechten tevoorschijn tovert. Hij loopt en vaart samen met ons door het romantische Venetië en doet onderweg tal van kleine cafés aan voor wat calamares, panini, vino en espresso. Wie de boeken van Donna Leon leest, wil nog maar één ding: met vakantie naar Venetië.
Uiteraard heeft Droommeisje meer te bieden dan een toeristische tocht door de Dogestad.
Donna Leon is in dit boek filosofischer dan ooit. De dood van Brunetti’s moeder geeft natuurlijk aanleidingen tot overpeinzingen over leven en dood, maar ook over het verleden.
Verder is de terugkeer van kapelaan Antonin, aan wie Brunetti in zijn jeugd een hekel had, het startschot voor mijmeringen over vooroordelen, over liefdadigheid, maar vooral het geloof. Zo houdt de contessa (de schoonmoeder van Brunetti) hem voor: “Geloof in God is een keuze. Geloof in de Kerk is gekkenwerk.” Zij hekelt de hang naar macht van de groep geestelijken die de Kerk vertegenwoordigt.
Op de mild kritische wijze die hoort bij het vorderen der leeftijd geeft Donna Leon als Koningin van de Terloopse Maatschappijkritiek haar mening over de falende politie, de onmacht om de maffia daadkrachtig aan te pakken, de kerkleiders (niemand heeft het monopoly op een directe lijn met de hemel), de enorme milieuvervuiling in Venetië, het nationalistische karakter van de Italiaanse journalistiek plus de opwarming van de aarde en de onzekere toekomst die daarmee samengaat. En nog heel wat meer, zoals de zinloze Europese subsidies, de corrupte woninginstanties etc. Het is de kritiek van iemand die signaleert, afkeurt, maar tegelijkertijd berust in de onvolkomenheid van de mens.
Droommeisje is geen boek voor mensen die in razende vaart van de ene cliffhanger naar de andere gevoerd willen worden. Het is een intelligent en beschaafd boek, geschreven in de Italiaanse geest (domani, domani, morgen). Na de eerste, uiterst kalme, 100 pagina’s begint het verhaal aan spanning te winnen en laat de lezer daarna geen seconde meer met rust.
Emoties worden op gevoelige wijze geserveerd en er is volop ruimte om de karakters tot hun recht te laten komen. Het plot is sterk, zoals altijd. Maar de grote kracht ditmaal is dat Donna Leon niet alleen Brunetti, maar ook de lezer een spiegel voorhoudt en met zijn/haar eigen vooroordelen confronteert. En dat is zowel pijnlijk als leerzaam. Droommeisje is een gevoelig boek dat sfeer paart aan spanning. Een remedie tegen oppervlakkigheid en een probaat hulpmiddel bij onthaasting. Een heerlijk leesavontuur in Italiaanse sferen.