Alle wegen leiden naar Rome

De Texaan Steven Saylor (1958) werd geboren tijdens de hoogtijdagen van spektakelfilms die speelden in het oude Rome. Het waren succesfilms als Quo Vadis (1951), Theodora, Slave Empress (1954), Ben Hur (1959), Spartacus (1960) en Cleopatra (1963). Saylor zag de re-runs van de films op jonge leeftijd in de plaatselijke bioscoop. Het veranderde zijn leven. Geheel in de ban van het Romeinse Rijk ging hij geschiedenis en klassieke talen studeren. Begin 1990 besloot hij romans en korte verhalen te gaan schrijven waarin het oude Rome centraal stond. Na een aantal romans nu, pas verschenen, zijn tweede bundel korte verhalen: Een gladiator sterft slechts een keer met de Romeinse detective Gordianus de Vinder in de hoofdrol.

De 9 korte verhalen in het boek spelen zich af in de vroege jaren van Gordianus' carrière. De ik-figuur Gordianus (35) is een slim speurder, een vinder van de waarheid, die voor de rijke Romeinen, onder wie zijn welgestelde vriend Lucius Claudius, allerlei mysteries oplost. Hij woont samen met zijn concubine Bethescla en zijn zoon aangenomen zoon Eco, die wel kan horen maar niet kan spreken.
De verhalen in Een gladiator sterft slechts een keer zijn wisselend van kwaliteit en karakter. Soms gaat het om overzichtelijke zaken, zoals het uitzoeken of de vrouw van een beroemde senator vreemd gaat, het opsporen van de vermiste mythologische beeldjes van zijn zoon of het achterhalen van een dief die vissaus steelt. Soms gaat het om ingewikkelder en spannender zaken zoals het opsporen van een vermiste gladiator of het oplossen van de moord op een jongen die met een marmeren beeld op het hoofd is geslagen. Maar in geen van de verhalen is er sprake van wilde achtervolgingen of woeste vuistgevechten. Gordianus is de Maigret van het oude Rome. Hij praat met mensen. Hij legt zijn oor goed te luister. Hij reduceert en deduceert. Et voila! Het raadsel is opgelost.

Wat alle verhalen in Een gladiator sterft slechts een keer met elkaar gemeen hebben is de gemoedelijke en kalme raadselachtigheid. Geen zenuwslopende spanning, maar hersengymnastiek voor de zorgvuldige lezer. De grote kracht is de sfeerbeschrijving, de levendige en gedetailleerde beschrijvingen van het oude Rome. De verhalenbundel is als het ware een antieke reisgids waarin gloedvol de zeden en gebruiken worden beschreven. Er is aandacht voor het wedden tijdens de wagenrennen, de receptuur van een typisch Romeinse vissaus, de bouw van huizen, de kunst van het debat, de positie van slaven, de verering van Goden, de bloedige gladiatorengevechten en het leven van alledag.

Verder is het alleraardigst dat Gordianus de beroemdste mensen uit zijn tijd leert kennen, onder wie Caesar, Cicero, Cleopatra en Marcus Antonius. Op die manier krijgt de lezer een goed beeld van het gedachtegoed van de mensen die leefden tijdens de laatste roerige jaren van de Romeinse Republiek, die een schatkamer was van politieke intriges, rechtbank drama’s, seksuele schandalen, extreme luxe en een groot aantal moorden.

De verhalen uit Een gladiator sterft slechts een keer hebben stuk voor stuk hun eigen ritmiek, hun eigen spanningsopbouw, hun eigen problematiek en hun eigen sfeer. Alleen missen ze soms de kracht en de spanning die Steven Saylor wel in zijn romans weet te creëren. Dat neemt niet weg dat het een aangenaam leesbare verhalenbundel is, waarin alle wegen uiteraard naar Rome leiden.
.