Nazivluchtelingen in Argentinië

Hij wordt briljant genoemd, vernuftig, humoristisch en één van de meest veelzijdige auteurs van dit moment. En alle kwalificaties zijn meer dan terecht. De Schotse schrijver Philip Kerr (1956), overladen met 4 en 5 sterrenrecensies, is een fenomeen in thrillerland. Hij vestigde zijn eeuwige roem met de Berlin Noir-trilogie, een hoogstandje in drie delen: Het handwerk van de beul, Een Berlijnse kwestie en Een Duits requiem. Hoofdpersoon was de zeer ongewone privédetective Bernie Gunther, die ook in de nieuwste thriller van Philip Kerr, Een stille vlam, zijn opwachting maakt.
De voormalige Duitse rechercheur en privédetective Bernie Gunther arriveert samen met enkele Nazi-kopstukken, onder wie Adolf Eichmann, in Buenor Aires om asiel aan te vragen.
Op de commissaris van politie na is er niemand die zijn naam kent. Als de Argentijnse politie het gruwelijk verminkte lijk van een tienermeisje vindt en als bovendien een ander tienermeisje, Fabiennen von Bader, spoorloos verdwijnt, roept de Argentijnse geheime politie Bernies hulp in. Hij kan zich immers onverdacht in de kringen van uitgeweken nazi’s begeven. Bovendien heeft hij in 1932 in Berlijn te maken gehad met een vrijwel identieke moord op een tienermeisje. Helaas heeft hij deze moord nooit kunnen oplossen. Bernie heeft geen zin in detectivewerk, maar hij heeft kanker en de Argentijnse politie belooft hem dezelfde eersteklas medische hulp als Evita Perron. Bernie zwicht en gaat op onderzoek uit. Hij ontmoet talloze verwerpelijke en zieke geesten die tijdens WO II als beulen en slagers tekeer zijn gegaan en die nu in het fascistische Argentinië een nieuw leven hebben opgebouwd. Bernie ontdekt meer zaken dan de Argentijnse geheime politie lief is. Dat wordt hem niet in dank afgenomen. Maar Bernie kent, mede door zijn ziekte, geen doodsangst.
Het verhaal van Een stille vlam wordt verteld door hoofdstukken spelend in het Argentinië van 1950 af te wisselen met hoofdstukken die zich in 1932 in Berlijn afspelen. Met name de lange flash backs geven een helder inzicht in het denken en doen van Bernie Gunther in de jaren dertig van de vorige eeuw. Hij had een bloedhekel aan de weerzinwekkende ideeën van de nazi’s en liet geen gelegenheid onbenut om dat kernbaar te maken. Daarmee maakte hij vele vijanden, ook onder zijn collega’s bij de politie, en het was duidelijk dat Bernie het moeilijk zou krijgen zodra de nazi’s aan de macht zouden komen. Philip Kerr weet op werkelijk sublieme wijze de sfeer te treffen tijdens de volstrekt zedenloze dagen in het Berlijn van de jaren dertig, waar meer hoeren rondliepen dan bakkers en slagers samen. Kerr mixt feiten met fictie op een weergaloze manier. Goed gedocumenteerde passages doorspekt hij met uiterst filmische beelden en humoristische terzijdes en dialogen. Dat alles steunend op een diamanten plot. Hard en glanzend.
Kerr’s hoofdpersoon Bernie is een typische macho. Hij heeft een gigantisch grote mond, ook als dat heel gevaarlijk voor hem is, en hij is dol op vrouwen. Een karakter, gebaseerd op Raymond Chandler’s privédetective Philip Marlowe terwijl in sommige passages de macho-humor van Mike Hamer (Mickey Spillane) doorklinkt. Als Evita Perron de kamer uitloopt denkt Bernie bijvoorbeeld: “Ik keek haar na. Ik was blij dat ze wegging. Nog belangrijker, ik was blij dat ik haar achterste kon zien. (…) In een andere kamer en met een schoon overhemd aan, had ik misschien geprobeerd een klapje op haar achterste te geven. Sommige mannen meppen graag op een gitaar of tegen een stel dominostenen. Ik had dat met het achterste van een vrouw. Het was geen hobby, maar ik was er goed in. Een man moet ergens goed in zijn.”
Naast de zoektocht naar Fabienne en de moordenaar van de dode meisjes, loopt ook een verhaallijn waarin dubieuze farmaceutische experimenten op mensen worden behandeld. Het past naadloos in de rest van het verhaal. Kerr laat geen steek vallen. Alles heeft een functie. Soms speelt toeval een rol, maar dat is in De Aanslag van Harry Mulish ook het geval. Bij een dergelijk sterk plot doet dat geen afbreuk.
Een stille vlam is niet alleen uitermate intrigerend, het getuigd ook van een verbluffend inlevings-, en voorstellingsvermogen. Het is een in mooie beelden en metaforen verpakt tijdsbeeld dat door Philip Kerr met meesterhand direct op ons netvlies wordt getekend.
Een thriller op eenzame hoogte. Onthutsend knap.