De duistere kant van Rembrandt

De Duitse thrillerauteur Jorg Kastner heeft zich gespecialiseerd in het schrijven van romans met een historische achtergrond. In zijn nieuwste roman Het blauw van Rembrandt speelt het verhaal zich af in het Amsterdam van 1669. Mooi op tijd voor het Rembrandt-jaar 2006.

Hoofdpersoon in Het Blauw van Rembrandt is de armlastige jonge schilder Cornelis Suythof, die als opzichter in het rasphuis werkt om niet te verhongeren. In het tuchthuis wordt hij geconfronteerd met de zelfmoord van een gerespecteerde ‘blauwverver’ die kort daarvoor zijn hele familie heeft uitgemoord. Opvallend detail: zowel in de cel als in de moordwoning hing een schilderij in de stijl van Rembrandt, maar geschilderd in duivelse blauwtinten die Rembrandt nooit zou gebruiken. Cornelis’ vriend, de gevangenbewaarder Ossel, neemt het schilderij mee naar huis en vermoordt later zijn vriendin. Cornelis beseft dat het blauwe schilderij de oorzaak moet zijn van de dodelijke razernij die mensen tot moord aanzet. Hij wil bij Rembrandt thuis een kijkje nemen. Gelukkig krijgt hij van een kunsthandelaar de opdracht om naaktschilderijen te maken. Het geeft hem de financiële armslag om zich bij Rembrandt opnieuw als leerling aan te melden. Als Cornelis op onderzoek uitgaat naar het geheim van het blauwe schilderij, komt hij op het spoor van mysterieuze samenzweringen, een geheim katholiek genootschap en een organisatie die dochters en vrouwen van hooggeplaatste lieden dwingt zich te prostitueren. Er vallen nog meer doden en het lijkt erop dat Rembrandt een verborgen duistere kant heeft.

Het Blauw van Rembrandt is een sfeervolle mengeling van historische feiten en fictie. Kastner heeft een boek geschreven waarin Rembrandt een belangrijke rol speelt, maar het is beslist geen boek over hem. Hij heeft het jaar 1669 gekozen, zijnde het dramatische laatste levensjaar van Rembrandt, toen deze, rouwend om zijn overleden zoon Titus, in betrekkelijke armoede op de Rozengracht woonde met zijn dochter Cornelia. Maar meer nog heeft Kastner voor de 17e eeuw gekozen omdat hij de levendige sfeer wilde beschrijven van de metropool Amsterdam, met haar rijke kooplui, haar zeelieden, straatrovers, hoeren, kwartjesvinders en calvinistische zedenmeesters. Minutieus beschrijft hij de sfeer in het tuchthuis, op straat en in de kroegen en bordelen. De vrolijke en ook broeierige sfeer in Amsterdam is meesterlijk getroffen. Sinds ‘Modigliani, prins van Montparnasse’ uit mijn jeugd, heb ik nooit meer zo’n kleurrijk historisch boek gelezen.

Het Blauw van Rembrandt is een heerlijk boek, lineair verteld. Kastner heeft er enorm veel research voor gedaan. Daarom is het jammer dat hij zichzelf gemakzuchtige romantrucjes toestaat, die afbreuk doen aan zijn andere inspanningen. Zo maakt hij veel te veel gebruik van de hap-snap oplossingen die hij zich in de Jerry Cotton-romannetjes die hij ooit schreef, kon permitteren. Keer op keer wordt de held op het laatste nippertje door derden uit uitzichtloze situaties gered. Daarnaast vertellen criminelen steeds uitvoerig de motivatie voor hun misdaden aan onze held als die schijnbaar machteloos is. Het zijn typisch ingrediënten die je in pulpdetectives uit de jaren zestig en zeventig aantrof. En toch lukt het Kastner om de nieuwsgierigheid van de lezer constant te prikkelen. Het plot is origineel, het verteltempo hoog, de verteltrant natuurlijk. Het Blauw van Rembrandt is een dynamisch boek, mysterieus, mystiek en waanzinnig sfeervol. Een aanrader.