Een must voor liefhebbers van kwaliteit

Met afdeling Q, gespecialiseerd in cold cases en bemand door een inspecteur die op een zijspoor is gerangeerd, een mysterieuze Syrische moslim en een eigenzinnig punkmeisje, heeft de Deense thrillerauteur Jussi Adler-Olsen een van de meest krankzinnige politieteams uit de geschiedenis van het misdaadverhaal bedacht. Maar, zowel het team als de boeken waarin zij opereren hebben groot succes. De afdeling Q-boeken behoren zelfs tot de meest succesvolle thrillerreeksen van de laatste jaren. Het ijzersterke nieuwste boek in de serie, Het Marco-effect, zal dit succes alleen maar vergroten.

Traditiegetrouw laat Jussi Adler-Olsen ook in zijn nieuwe boek meerdere verhaallijnen naast en door elkaar lopen, waarbij hij stevig op de actualiteit leunt. Zo maakt hij voor zijn verhaallijnen gebruik van het gegeven dat er veel ontwikkelingsgeld door corrupte ambtenaren naar verkeerde bankrekeningen wordt gesluisd, neemt hij de onbeschaamd graaiende bankiers onder de loep die omwille van hun eigen belang letterlijk over lijken gaan en laat hij op schrijnende wijze zien dat bedelende zigeunerkinderen onderdeel zijn van een met strenge hand geleide organisatie. En dat alles naast de reguliere moordonderzoeken die de afdeling Q in behandeling heeft.

Er zijn echter twee hoofdverhaallijnen die als een rode draad door het boek lopen. In de eerste verhaallijn maken we kennis met René Eriksen, de directeur-generaal van de Deense ontwikkelingshulp, die samen met enkele bankdirecteuren een ingenieus plan heeft bedacht om jaarlijks miljoenen Kronen aan ontwikkelingsgeld naar hun eigen rekeningen te laten vloeien in plaats van naar een bedreigde pygmeeënstam in een verre Afrikaanse jungle. Als de onderdirecteur van de organisatie, William Stark, onraad ruikt wordt hij, in opdracht van de bankiers, door zigeuners vermoord.

In de tweede verhaallijn maken we kennis met de vijftienjarige zigeunerjongen Marco, een slim joch dat in opdracht van zijn gewelddadige oom Zola dagelijks moet bedelen en zakkenrollen. Als Marco toevallig hoort dat Zola hem opzettelijk kreupel wil laten maken zodat hij met bedelen nog meer geld kan ophalen, slaat hij op de vlucht. Als hij zich verstopt in een kuil in het bos, blijkt daar het lijk van een man te liggen. Marco ontdekt later dat dit William Stark is die door de zigeunerclan van Zola is vermoord. Intussen heeft Marco de hele clan van Zola achter zich aan, plus een groep professionals die zijn ingehuurd door de bankiers. Allen willen zij Marco voorgoed het zwijgen opleggen. Maar ook de afdeling Q van Carl Morck zit achter Marco aan omdat men vermoedt dat hij iets over de vermiste William Stark weet.

Hoewel het dus om serieuze zaken gaat, waarbij de mechanismen van corruptie centraal worden gesteld, besteedt Jussi Adler-Olsen minstens zoveel aandacht aan de ontwikkeling van zijn personages als aan de onderzoeken. Als goede navolger van zijn Scandinavische voorbeelden Sjöwall en Wahlöö verbindt Adler-Olsen het werk en het privéleven van zijn karakters onlosmakelijk met elkaar. Dat betekent dat de gekwelde hoofdpersoon Carl Morck zijn ongenoegen over een nieuwe chef mee naar huis neemt en dat het feit dat hij gedumpt wordt door zijn vriendin Mona een duidelijk negatieve invloed heeft op zijn functioneren als politieman. Daar komt bij dat zijn assistenten Rosa en Assad steeds meer onvoorspelbare eigen initiatieven ontplooien waardoor Carl Morck, die van oorsprong een lui karakter heeft, tegen zijn zin in wordt meegezogen in zaken waar hij verre van wenst te blijven. Het is een spanningsveld dat Adler-Olsen met ongelooflijk veel humor heeft vorm gegeven. De mysterieuze Syriër Assad blijkt nog asocialer en mysterieuzer dan hij al was en Carls punkassistente Rosa schroomt niet om Carl af en toe flink op de kast te jagen en op kantoor seks te hebben met een stagiair.

De actie in het boek komt voornamelijk van de zigeunerjongen Marco die op de vlucht is en vele malen bijna wordt gepakt. De jacht op Marco brengt een spanning met zich mee die de klopjacht op de Boston bomber geheel doet verbleken. Verder vindt het verhaal voortgang door ijzersterke, realistische dialogen. Jussi Adler-Olsen is in dat opzicht geniaal. Als voormalig scenarioschrijver van stripverhalen, weet hij als geen ander door middel van korte en bondige dialogen een enorme zeggingskracht te bewerkstelligen. Hij toont alle menselijke fouten en zwakheden van zijn karakters feilloos aan door datgene wat zij zeggen, en niet zozeer door wat zij doen.

Ook in Het Marco-effect betoont Jussi Adler-Olsen zich weer een weergaloos verhalenverteller die de spanning constant hoog weet te houden, die originele en boeiende karakters weet te creëren, die complexe verhaallijnen moeiteloos en begrijpelijk met elkaar verbindt, die keer op keer verrast en die eindigt met een twist, waarbij het motief 'de bedrieger bedrogen' een geheel nieuwe invulling krijgt. Kortom, een steengoede thriller en een must voor de liefhebbers van kwaliteit.