Platte personages in wetenschappelijk experiment

Met de ijzersterke thrillers Casa Familia (2017) en IJsengel (2018) won Nathalie Pagie twee jaar aaneen de ThrillZone Award voor Beste Nederlandse Thrilller. Een prestatie die haar een stevige positie in de top tien van Nederlandse misdaadauteurs bezorgde, maar die tevens de lat hoog legde voor elk volgend boek. Met haar nieuwste thriller Noordkaap moet Pagie dan ook proberen aan een hoog verwachtingspatroon te voldoen.

Noordkaap speelt zich af in het uiterste noorden van Noorwegen, op het eiland Magerøya, dat met een tunnel vanaf het vasteland te bereiken is. Een ijzig en geïsoleerd gebied dat 's winters alleen per helikopter te bereiken is. Juist daar heeft de Noorse gedragswetenschapper Gunnar Olson besloten een speciale basis te laten bouwen voor een uniek experiment. Zes wetenschappers en tien zware criminelen zullen er gedurende een half jaar worden opgesloten in een poging de herinneringen in het brein van de criminele proefpersonen zodanig te beïnvloeden dat de kern van het kwaad wordt uitgeschakeld. Geen gemakkelijke taak want de criminelen zijn massamoordenaars die uitsluitend vanwege strafvermindering meedoen aan het experiment. Omdat Olson zijn medewerkers geen openheid geeft over zijn geheime programma en hij verder drie verslaafde criminelen een curieus medicijn toedient, waaraan één van hen overlijdt, komen de onderlinge verhoudingen al snel op scherp te staan.

In een tweede verhaallijn van Noordkaap wordt hoogleraar Aage Haugen uit Stavanger geïntroduceerd, een specialist op het gebied van de in Noorwegen verboden, Afrikaanse, hallucinogene stof ibogaïne. Als bekend wordt dat een niet nader geïdentificeerd lijk, dat gedropt is in de buurt van de universiteit van Hammerfest, ibogaïne toegediend heeft gekregen, gaat Aage samen met zijn lectoraal medewerker Nils op onderzoek uit.

Nathalie Pagie laat de twee verhaallijnen kunstig geconstrueerd met elkaar kruisen in een spannend en fantasierijk verhaal, waarbij ze gebruik makend van gedegen psychologische en gedragswetenschappelijke research, de irritaties tussen alle personages hoog laat oplopen.

Meer problematisch is het grote aantal personages dat Pagie laat opdraven. Op de experimentele basis op de Noordkaap zijn maar liefst zestien personen aanwezig. Het lukt Pagie dan ook niet om iedereen een eigen gezicht te geven. Vrijwel alle aanwezigen zijn typetjes, karakterologisch zo plat als een dubbeltje. Onder de wetenschappers heb je onder andere de geniale maar knotsgekke onderzoeker, de nerd die over de computers gaat, de vrouwelijke kenau, de oersterke beveiliger en de flapuit. Om het nog onpersoonlijker te maken heeft Pagie ieder van hen een codenaam gegeven. Odin, Thor, Sunna, Freya, Mani, Marconi.  

Wat de criminelen betreft is de karakterduiding niet veel beter. Zo heb je onder andere de opvliegende Columbiaan, de oersterke Roemeense reus, de gluiperige Italiaan, de hypernerveuze Ier en de meedogenloze Syriër. Mannen die zonder aanzien des persoons, in naam van religie, een vaag wereldbeeld of gewoon uit sadisme mensen hebben afgeslacht. Dat Pagie in de meeste gevallen een getroebleerde jeugd of achtergrond schetst als oorzaak voor het aansluiten bij organisaties als IS, de IRA of Al Queda, is niet meer dan een clichématige duiding voor hun daden.

Dat neemt niet weg dat Pagie steengoed kan schrijven. Goede dialogen, verzorgd taalgebruik, vol vaart en spanning en met de nodige geweldexplosies. Ze heeft een rijke fantasie en een aangeboren gevoel voor timing. Tussen neus en lippen door weet ze listig de vraag op te roepen wie nu de echte criminelen zijn: de wetenschappers of de veroordeelde moordenaars? In dit verhaal een retorische vraag. Noordkaap is goed, maar minder dan de prijswinnaars uit vorige jaren. Het zijn de grote hoeveelheid onuitgewerkte personages die Pagie de das om hebben gedaan.