Emotie genoeg, maar te weinig spanning

Toen Isa Maron in 2008 debuteerde met haar erotische thriller Passiespel, beschreef ze vol overgave de duistere wereld van schimmige parenclubs en sadomasochisme, waar haar vrouwelijke hoofdpersoon zich wellustig in rondwentelde. De seksscènes waren veelal zo heftig en expliciet dat Markies de Sade en (Ik) Jan Cremer er spontaan rode konen van zouden hebben gekregen. Passiespel was dan ook een taboedoorbrekende roman die met name door vrouwelijke lezers warm werd onthaald en die hoge verwachtingen wekte. Marons tweede volwaardige boek, Verboden verleden, stelde echter enigszins teleur. Weliswaar was stomende seks opnieuw een wezenlijk bestanddeel, maar qua inhoud en vorm was het boek niet veel meer dan een stoute chicklit.

Van meer belang waren echter de thema'’s en motieven die zich sluipenderwijs in de boeken van Isa Maron hadden genesteld: hoofdpersonen die weinig warmte of begrip ontvingen en daardoor onzeker waren over hun rol binnen hun familie, personen die de realiteit ontvluchtten (in dromen, seks of eten), die vaste waarden verruilden voor een onzeker, nieuw avontuur (seks, ander land, andere partner). Personages die weggingen en terugkwamen, op zoek gingen naar antwoorden, groeven in het verleden en geconfronteerd werden met angsten uit heden en verleden. Stuk voor stuk wezenlijke zaken die Marons verhalen de nodige diepgang gaven.

Het zijn ook die elementen die terugkomen in Maron’s nieuwste boek Schaduwkant, een boek waarin erotiek, voor de afwisseling, nauwelijks een rol speelt. Het verhaal draait om Nora, een zeventienjarige puber die door haar ouders onvrijwillig wordt meegesleept naar Thailand. De vader van Nora heeft 24 miljoen euro verduisterd en wil, tegen de zin van Nora, in het buitenland zijn welvaartsdroom realiseren. Na verloop van tijd gaat Nora in New York werken om tien jaar later met een vals paspoort in Nederland terug te keren. Hoewel politie en belastingdienst haar continu lastig vallen over haar verleden, probeert Nora een nieuw leven op te bouwen. De inmiddels moddervet geworden Nora begint een relatie met de straatarme Rus Joeri, die dol is op oversized vrouwen. Er kleeft echter een duistere kant aan Joeri die Nora pas in een laat stadium leert kennen. En dan is het te laat.

Isa Maron is zeer leergierig. Ze heeft duidelijk gestudeerd op verteltechnieken die boeken beter en spannender maken. In Schaduwkant heeft ze ook al die technieken toegepast. Een kort spannend begin, korte hoofdstukken met wisselende points of view, verhaallijnen die zich in heden en verleden afspelen, spanningverhogende informatie achterhouden, de belangrijkste verhaallijn in de ik-persoon vertellen, nu en dan staccato taalgebruik, plastische beeldspraak etc. etc. Het probleem is echter dat Maron in het begin van het boek zo geforceerd bezig is met de vorm dat de inhoud, het belangrijkste deel, er zwaar onder te lijden heeft. De structuur wurgt helaas een soepel verhaalverloop. De eerste 200 pagina’s van het boek worden dan ook nergens spannend.

Tergend langzaam wordt verhaald hoe ongelukkig Nora zich in Thailand voelt, hoezeer ze haar schoolvriendje Alex mist, hoe ze zint op een poging om te ontsnappen om zich ten slotte langzaam maar zeker bij de situatie neer te leggen. In een andere verhaallijn vinden we Nora 10 jaar later terug in Nederland, worstelend met haar overgewicht. Een gegeven dat Esther Verhoef en Denise Mina al eerder in thrillervorm uitwerkten. Het taalgebruik en het invoelend vermogen van Isa Maron maken echter veel goed. Ze beschrijft in prachtig taalgebruik het verhaal van een vrouw die op zoek is naar zichzelf, terwijl ze op de vlucht is voor haar ouders, haar zuster en de man die haar op manische wijze aanbidt. Dat Maron af en toe jaren zestig stijlbloempjes hanteert als “Mijn smaakpapillen huilden bijna van geluk” is leuk voor de fans van wijlen Simon Vinkenoog, maar detoneert in haar anders zo verzorgde proza.

Dat er aan het einde van het boek enkele mensen vermoord worden, is meer het gevolg van omstandigheden dan van vooropgezette kwaadwilligheid. Het boek wordt er niet spannender door. Schaduwkant moet dan ook meer gezien worden als een knap geschreven literair boek dan als een thriller. Maron beschrijft op perfecte wijze de onmacht en opstandigheid van een verliefde puber en later de onzekerheid van een volwassen vrouw die kampt met overgewicht en gebukt gaat onder het gebrek aan liefde. Ongetwijfeld confronterend voor veel lezeressen die zich met de hoofdpersoon Nora kunnen vereenzelvigen. Ook het intrieste bestaan van Joeri wordt met veel gevoel beschreven. Emotie genoeg dus, maar de ingrediënten die nodig zijn voor een thriller, de onderhuidse dreiging, het gevoel van naderend onheil ontbreken bijna volledig. Isa Maron schrijft echter zo goed dat ze in een volgend boek zonder enige twijfel een betere balans zal vinden tussen vorm en inhoud. In Schaduwkant leerde zij in ieder geval de schaduwkant van het schrijven kennen ...