Een goede plot, maar té veel personages

De Engelse journalist Quentin Bates heeft ruim 20 jaar in IJsland gewoond. Een periode waarin hij met hart en ziel van het landje is gaan houden. Toen Bates naar Engeland terugkeerde en besloot misdaadromans te gaan schrijven, was IJsland de logische locatie voor zijn verhalen. Inmiddels zijn twee van zijn thrillers in het Nederlands vertaald: Bevroren tegoeden en, meer recent, Schrale troost. Boeken die bevolkt worden door talrijke personages met namen als Gunnhildur Gísladóttir, Margret Thorvaldsdóttir, Omar Magnusson, Oskar Oskarsson, Bjarki Steinsson, Sigurgeir Sigurjonsson en Hogni Sigurgeirsson. Vaak worden alleen hun roepnamen gebruikt: Ommi, Diddi, Gisly, Hogni, Skari, Svana, Helgi. De Nederlandstalige lezer smacht na dertig pagina’s al naar een korte adempauze.

Maar, voor liefhebbers van Scandinavische thrillers is doorzetten de moeite waard, want Bates schrijft gedegen en sfeervolle thrillers. Hoofdpersoon in zijn boeken is politie-inspecteur Gunnhildur Gísladóttir, kortweg Gunna genaamd. Zij is een intelligente vrouw van middelbare leeftijd. In Schrale troost is zij gepromoveerd en heeft het landelijke dorpje Hvalvik verruild voor Reykjavik, waar ze aan het hoofd komt te staan van de afdeling Ernstige Delicten. Als vrouw probeert ze zich staande te houden in een door mannen gedomineerde wereld. In Reykjavik heeft ze ogenblikkelijk haar handen vol. Er wordt een bank overvallen en het aantal mishandelingen neemt schrikbarende proporties aan. Bovendien wordt de rondborstige B-actrice op haar retour, Svana Geirs, beestachtig afgeslacht in haar peperdure appartement. En dat alles tegen een achtergrond van de totale ineenstorting van het bancaire systeem in IJsland.
Schrale troost kent drie belangrijke verhaallijnen. In de eerste verhaallijn probeert Gunna een aantal mishandelingen en een bankoverval op te lossen. In dat verband duikt steeds opnieuw de naam op van de uit de gevangenis ontsnapte beroepscrimineel Lange Ommi.

In de tweede verhaallijn wordt Gunna geconfronteerd met de moord op de sexy Svana Geirs, die haar eigen escortservice runde en een duur betaalde maîtresse was van vier hooggeplaatste mannen met veel politieke invloed. Inspecteur Gunna “volgt het geld”. Zij komt terecht bij het Svana Syndicate, de vier mannen die allen een dubbelleven leiden, elkaar goed kennen, en op de een of andere manier betrokken zijn bij de bankencrisis die het kleine landje volledig ontwricht. Allen hebben zij een goed motief voor de moord.

In de derde verhaallijn krijgt de lezer te maken met de tragische wederwaardigheden van ene Jon de loodgieter, een wanhopige man die al zijn geld tijdens de crash is verloren en die besluit het heft in eigen hand te nemen...

Aan de ene kant is Schrale troost een onvervalste politieroman, waarin minutieus onderzoek wordt gedaan naar een reeks misdaden. Er worden talloze mensen verhoord, getuigen gezocht en verdachten aan de tand gevoeld. Dit alles in een goede mix met het privéleven van Gunna, een alleenstaand moeder. Haar man is overleden en nu heeft ze een nieuwe vriend die ook bij de politie werkt.

Aan de andere kant is het boek een politiek/financiële roman waarin Bates probeert de oorzaken en de consequenties van de grote financiële crisis in IJsland te duiden. Dat betekent dat hij corruptie, malversaties, hebzucht, chantage en duistere intriges ruim baan geeft. Daarnaast beschrijft hij met kennis van zaken de toevloed aan leegstaande huizen, de tekortschietende overheid en het leed van de families die buiten hun schuld om geruïneerd worden. Schrijnende contrasten tussen zakkenvullers en slachtoffers.

Bates weet de complexe verhaallijnen behendig aan elkaar te smeden. De plot is goed, de verhaallijnen zijn duidelijk. De dialogen zijn scherp en het taalgebruik is helder. Er heerst een constante dreiging door het feit dat de gewelddadige crimineel Ommi nog steeds op vrije voeten is. Maar nog belangrijker is dat veel vragen lang blijven hangen en dat de antwoorden onvoorspelbaar zijn.

Het is alleen jammer dat Bates, die goed kan schrijven, te veel personages opvoert en te veel onderwerpen tegelijk wil aansnijden, waardoor te weinig ruimte overblijft om de individuele karakters uit te diepen. Het gevolg is dat de belangstelling af en toe wat afneemt. Een situatie die wordt versterkt door die eindeloze rij IJslandse namen die als een verkeersdrempel op de snelweg van het leesplezier liggen. Storend en remmend. Het is te hopen dat het werkterrein van inspecteur Gunna in de volgende boeken van Bates verlegd kan worden naar Engeland. We gunnen haar een lange studiereis.