Dahl is een grootmeester van de finesse

In de communicatiewetenschappen is het een bekend gegeven: een objectieve beschrijving van de werkelijkheid bestaat niet. Elke getuigenis is gedoemd een zeer persoonlijke impressie te zijn. Aan het begin van zijn boek Verdwenen onschuld speelt misdaadauteur Arne Dahl uitvoerig met dit verschijnsel.

Tijdens een schoolreisje is de veertienjarig Emily verdwenen in een bos dat grenst aan een snelstromende rivier. Wat is er gebeurd? Is zij verdronken? Is zij in de handen gevallen van pooiers uit Litouwen die Zweedse meisjes ronselen? Is zij het slachtoffer van een van de pedofielen die in de buurt wonen? In ultrakorte hoofdstukjes geven een flink aantal “getuigen”, allen in de ik-vorm, hun mening over de verdwijning. Het lijkt een omslachtig begin van wat in twee zinnen verwoord had kunnen worden. Maar als op pagina 25 rechercheur Gunnar Nyberg de vraag stelt: “Zijn dit echt de beste getuigenverklaringen?” blijkt dat Arne Dahl een statement heeft willen maken. In de rest van het boek zal het onvermogen tot objectief waarnemen een intrigerend, onderliggend thema van het verhaal blijven.

Het hoofdthema van Verdwenen onschuld, dat in Zweden zeven jaar geleden al verscheen, is overigens nog steeds zeer actueel. Het boek gaat over een internationaal opererend pedofielennetwerk dat gebruik maakt van zeer geavanceerde internettechnologie om misselijkmakende foto’s en filmpjes te verspreiden. Drie leden van het A-team (speciale eenheid van de rijksrecherche voor geweldsdelicten van internationale aard), worden op de zaak van de verdwenen Emily gezet, maar al spoedig ontdekken zij dat het schijnbaar eenzelvige meisje minder onschuldig is dan zij lijkt en op internet dingen doet die niet bij haar leeftijd passen.

Verdwenen onschuld is een onvervalste politieroman. Net als in de werkelijkheid vordert het onderzoek stapsgewijs. Er worden veel mensen ondervraagd en specialisten proberen de codes van computers te kraken om belastend materiaal boven water te krijgen. Maar hoe meer men ontdekt, hoe meer problemen zich aandienen. Het A-team wordt niet alleen geconfronteerd met de verdwijning van Emily, maar ook met die van een elektricien. Er wordt een onthoofd lijk op een bankje ontdekt en onderzoek wijst uit dat er het afgelopen jaar buitenproportioneel veel mannen om het leven zijn gekomen van wie het stoffelijk overschot onherkenbaar verminkt werd. Een commissaris wordt ontvoerd en een lid van het A-team wordt beschuldigd van seksuele intimidatie. Bovendien blijkt de moeder van de verdwenen Emily een geheim bij zich te dragen, evenals de drie pedofielen die in de buurt wonen van de plek waar Emily verdwenen is. En dan is er nog een geheim genootschap met duistere doelstellingen.

Arne Dahl heeft het zich niet gemakkelijk gemaakt. Hij leidt het A-team en de lezer over hoofdwegen, B-wegen, dwaalwegen en doodlopende wegen. En alle wegen hebben weer zijwegen die de nodige vragen oproepen. Alle menselijke perversies krijgen dankzij het pedofielennetwerk, een curieus geheim genootschap en een 18e-eeuwse relikwie ruim baan. Het is een zeer complexe plot met vele subplots, die zich echter eenvoudig laat lezen. Arne Dahl ontpopt zich als een vakman pur sang, een filosoof die de zin van het leven probeert te doorgronden en een taalvirtuoos die prachtige, originele beschrijvingen geeft van mensen en de natuur. Dat hij de talrijke verhaallijnen en de persoonlijke ontwikkelingen van de leden van het A-team op een natuurlijke wijze ineen laat vloeien is een kunst op zich.

Dahl is een grootmeester van de finesse, het detail. Alleen aan het slot van het boek geeft hij zich over aan effectbejag. De massale schietpartij tussen alle partijen die in het boek zijn opgevoerd, lijkt rechtstreeks ontleend aan een scene uit The Avengers of James Bond. Het is de gerechtigheid van Dirty Harry. Ideaal voor de verfilming van het boek, maar ongeloofwaardig en detonerend met de zorgvuldige opbouw en alle inventieve intriges.

Dat neemt niet weg dat Verdwenen onschuld een superspannende politieroman is, die diep ingrijpt in het privéleven van de lezer: eten, slapen, liefde, de kinderen en de hond, alles en iedereen moet wachten tot de laatste pagina geconsumeerd is. Wegleggen is geen optie. De wereld moet even wachten. En dat alles dankzij Dahl.