Suspense en horror in gated community

Crisis, onrust in de wereld en hoge criminaliteitscijfers, ze verklaren de populariteit van gated communities, streng bewaakte, met stroomhekken of muren omringde, wijken en dorpen waar men elke vorm van criminaliteit zorgvuldig buitensluit. In Amerika wonen momenteel 14 miljoen huishoudens in zo’n gated community. Een fenomeen dat tal van thriller- en sf-schrijvers heeft geïnspireerd tot het schrijven van romans die zich afspelen in dergelijke enclaves: Ira Levin (The Stepford Wives,1972).  J.G.Ballard (Super-Cannes, 2000),  Justin Cronin (De Oversteek, 2009) en Stephen King (Under the Dome, 2009). Blake Crouch is voorlopig de meest recente auteur die het verschijnsel behandelt in een trilogie waarvan zojuist het laatste deel, Verlaten, is verschenen.

In het eerste boek, Verloren, vertelt Crouch het verhaal van Secret Agent Ethan Burke die naar het idyllische dorpje Wayward Pines (Idaho) afreist om de verdwijning van twee collega’s te onderzoeken. Als Ethan een verkeersongeluk krijgt en niemand in de buitenwereld kan bereiken, beseft hij dat er iets niet klopt. Hij ontdekt dat om het dorp een onder hoogspanning staand hek staat en dat sluipschutters het dorp dag en nacht bewaken. Niemand mag naar binnen of naar buiten.

In het tweede boek, Verbeten, is Ethan Burke sheriff. Samen met zijn familie woont hij, te midden van de 461 andere inwoners, in een mooi huis. De sfeer is beklemmend. Het leven van alle mensen wordt volledig gedicteerd door de dolgedraaide wetenschapper David Pilcher. Hij beslist waar de inwoners werken, waar ze wonen en met wie ze trouwen. Wie wil ontsnappen, wacht de dood. Ethan Burke is de enige inwoner van Wayward Pines die weet dat het inmiddels het jaar 3813 is en dat de inwoners van Wayward Pines, die door David Pilcher 1800 jaar ingevroren zijn geweest, de enige overgeblevenen zijn van het mensenras. Zij worden bedreigd door een groot gevaar aan de andere kant van het hek.

In het laatste deel van de trilogie Verlaten, besluit Ethan Burke om de inwoners te vertellen wat hij ontdekt heeft. Maar als de megalomane Pilcher te weten komt wat Ethan van plan is, haalt hij de stroom van het hek en zijn de inwoners van Wayword Pines overgeleverd aan de vleesetende monsters (abbies) buiten het hek. Wat volgt is een ongekend bloedbad.

Verlaten is net als de vorige twee delen extreem spannend: ditmaal pure horror in een sf-setting. Crouch weet een originele draai te geven aan het gegeven: ‘goed tegen kwaad’ dat het hart vormt van het verhaal. Behendig combineert hij die met meerdere romanmotieven die de spanning hooghouden: interne problemen bij een groep, gewetensconflicten bij de hoofdpersoon, dreiging van buitenaf, romantiek en actie. Net als de meeste andere gated community-boeken kenmerkt Verlaten zich door het cross-over karakter, waarbij de genres sciencefiction, horror en thriller onontwarbaar met elkaar worden vermengd. En ook hier vertaalt de auteur de schijnbare veiligheid van de ommuurde gemeenschap als “gevangenschap”. Buiten de muren heult de bloeddorstige vijand.

Thematisch gezien is Crouch dus allesbehalve origineel. Maar werkend met de beperkingen van bestaande gegevens heeft Blake Crouch het optimale gepresteerd. Hij intrigeert, wekt spanning op, prikkelt je fantasie, boezemt angst in, verrast en geeft gas tot je ademloos in je stoel gedrukt zit. Dat alles zonder een moment te verslappen.

Minpuntjes zijn er ook. Verlaten laat zich moeilijk lezen zonder de eerste twee delen te kennen. Verder is in Verlaten de karakterontwikkeling ondergeschikt gemaakt aan de actie. Er wordt overmatig veel aandacht besteed aan het bloedbad dat de abbies aanrichten nadat ze Wayward Pines zijn binnengevallen. Huiveringwekkend beeldend beschreven, maar op den duur, bij de zoveelste moord, wel voorspelbaar. Wie de trilogie echter als één geheel beschouwt, zal louter bewondering voelen voor de mengvorm van diverse genres die heeft geleid tot een reeks psychologische thrillers waarin morele waarden, innerlijke kracht, vrijheid en hoop centraal staan. Heel knap. Het 1e deel, Verloren, is genomineerd voor de International Thriller Award 2013. Het zou voor de hele trilogie moeten gelden.