Sonnst beheerst de tongue in cheek manier van schrijven

De beroemde voetbaltrainer Rinus Michels liet in de jaren zeventig van de vorige eeuw de uitspraak optekenen: "voetbal is oorlog". Wie twijfelt aan zijn gelijk hoeft er de krant maar op na te slaan. Het doodschoppen van grensrechter Richard Nieuwenhuizen door opgefokte voetballertjes was geen incident maar slechts een van de vele verwerpelijke excessen rond de voetbalvelden. Hooligans slaan elkaar invalide. Scheidsrechters worden bespuugd, uitgescholden en gruwelijk mishandeld. Maar het geweld is niet het enige. In tal van landen worden spelers omgekocht om de uitslag van een wedstrijd te beïnvloeden. Voetbalbestuurders krijgen smeergeld om bepaalde spelers aan te kopen en in de hoogste top van het voetbal zijn corruptie en chantage gemeengoed. Gokchinezen en malafide voetbalmakelaars vullen hun zakken en zwart geld dwarrelt als confetti in het rond.

Voetbal is smerig, voetbal is oorlog. Maar wel de ideale entourage voor een spannende thriller, moet misdaadauteur Jonathan Sonnst (pseudoniem van Geert den Haerynck) gedacht hebben, toen hij zijn voetbalthriller Vuil spel schreef. Centraal staat de moord op de zwarte scheidsrechter Didier Kayembe die daags ervoor, tijdens een wedstrijd tussen FC Brugge en USM, ook bekend als de FC Hollywood, een omstreden beslissing heeft genomen en vervolgens de speler Marco Vana van het veld stuurde. De fans van de club, maar ook de steenrijke voorzitter John Demoor, een patser 1e klasse, waren laaiend op de scheidsrechter. Maar of dat een reden is tot moord?

Commissaris An van Ingel, een aparte vrouw die in haar eentje de zorg heeft voor haar tienerzoon Sander, die van punkmuziek en sterrenkunde houdt, gaat na een langdurige retraite voor het eerst aan het werk. Samen met haar rechterhand, brigadier Robert de Bruyn, hoort zij van een journaliste dat de vermoorde scheidsrechter met “foute mensen” omging. Ook ontdekt zij dat de scheidsrechter bezoek heeft gehad van de gespierde dommekracht Mario die 30.000 euro kwam brengen. Is de scheidsrechter omgekocht? Is hij zijn beloften niet nagekomen, waardoor hij vermoord moest worden???
Jonathan Sonnst heeft een boeiende voetbalthriller geschreven, waarin tal van voetbalzaken onder de loep worden genomen: voetbalanalyses, systemen, voetballers, gages, sponsors, doping, gokken, makelaars, eigenaars, geldstromen, etc. Hij begint elk nieuw hoofdstuk met een al dan niet gefingeerd weetje. Het verfrissende van het boek is dat Sonnst naast de spannende elementen ook de humor niet schuwt. Helaas schuwt hij ook de overdrijving niet. Zo zijn de clubvoorzitter John Demoor en ook de wetsdokter Stefaan Wijmeers neergezet als bijzonder irritante mannen, maar op zo'n nadrukkelijke manier dat het karikaturen worden. Wat diepgang van zijn personages betreft had Sonnst, winnaar van de Hercule Poirotprijs 2003, best wat scherper mogen zijn.

Het boek kent naast de vele pluspunten sowieso wat minpunten. Aan de ene kant heeft het een goed verhaal met een sterke plot. Actueel, spannend en meeslepend. Aan de andere kant zijn de dialogen soms wat houterig en onnatuurlijk en bevat het boek tal van Vlaamse zinsconstructies. Ook het overvloedige gebruik van zogenaamde sfeer verhogende toevoegingen werkt remmend. Er is geen personage dat gewoon iets zegt of denkt. “An antwoordt verveeld. Ze vroeg ongeduldig. “…zei Wijmeers aanmatigend. An keek hem bestraffend aan.” Voor de taalpuristen is het bovendien ergerlijk dat de tekst bol staat van de spel- en typefouten en dat er in sommige zinnen hele woorden zijn weggevallen. Dat is de auteur niet aan te rekenen, maar wel zijn nieuwe uitgever Witsand die de auteur door haar gebrekkige manier van redigeren onmiskenbaar benadeelt.

Alle voetbalclichés komen in Vuil spel op een aangenaam ironische wijze aan bod. Sonnst beheerst de tongue in cheek manier van schrijven als geen ander. Hij heeft een vlotte pen en weet hoe hij een verhaal smeuïg moet vertellen. Hij is een originele auteur die niet bang is om van de gebaande paden af te wijken. Een thriller schrijven over voetbal die toegankelijk is voor niet-voetballiefhebbers is geen gemakkelijke opgave. Sonnst slaagt daar cum laude in. Dat het boek taalkundig niet honderd procent is, doet daar niets aan af.