Fanatisme, perversiteiten en wraak

Eind 2014 publiceerde het Vlaamse tijdschrift Knack een artikel waarin men de revival van de Franse misdaadroman aankondigde. Men schatte in dat de Scandinavische misdaadroman zijn hoogtepunt had bereikt en dat de belangstelling voor de Franse roman in Nederlandse vertaling aan een reveil toe was. Nu, bijna 5 jaar later, lijkt deze voorspelling aan de voorbarige kant. De Franse misdaadroman in vertaling steunt, net als destijds, nog steeds op een tiental schrijvers. Onder hen auteurs als Fred Vargas, Jean-Christophe Grangé, Claude Izner, Franck Thilliez, Pierre Lemaître, Guillaume Musso en natuurlijk Bernard Minier. Met name deze laatste is in ons land een rijzende ster. Van hem is pas Weerzin verschenen, het vijfde boek met de onconventionele rechercheur Martin Servaz in de hoofdrol.

Het verhaal speelt zich deels af in het verleden. In 1993 ontdekt een roeier aan de oever van de Garonne de lijken van twee jonge vrouwen die op de wal aan een boom zijn vastgeketend. Zij zijn gehuld in communiegewaden. Het gezicht van het ene meisje is tot moes geslagen. Men neemt aan dat het om de zusjes Alice en Amber gaat, studentes aan de Universiteit van Toulouse. De onervaren rechercheur Martin Servaz stort zich vol overgave op zijn eerste grote zaak. Hij ontdekt dat Alice en Amber al vanaf hun prille tienerjaren fanatieke liefhebbers waren van de narcistische misdaadauteur Erik Lang, wiens boeken als pervers, ziek en sadistisch worden omschreven. De moord op de meisjes is identiek aan de moord op twee meisjes in het boek De Communicante van Erik Lang. Een copycat? Of is de schrijver zelf de dader? Als later een student de moorden bekent, lijkt de zaak opgelost. Vijfentwintig jaar later wordt Amalia, de vrouw van Erik Lang dood aangetroffen in bed. Het wordt een obsessie voor Martin Servaz die het mysterie ten koste van alles wil oplossen.

Bernard Minier is, zoals veel van zijn Franse collega's, een grootmeester in sfeervolle natuurbeschrijving en originele beeldspraak. Hij trekt er soms pagina's voor uit. Datzelfde geldt voor zijn sterke observaties van emoties die hij invoelend verwoordt. Ook aan de structuur heeft Minier eindeloos veel aandacht besteed. De diverse verhaallijnen worden door sprongen in de tijd kunstig aan elkaar gesmeed. Minier kan schrijven en doet dat met veel fantasie. Helaas is dat laatste ook zijn struikelblok. In zijn gedrevenheid om originele, onverwachte, plotwendingen te realiseren, heeft Minier het tegendeel bereikt. Zelden is een plot zo gekunsteld geweest, zo bedacht, zo wars van elk realisme. Dat het boek desondanks boeiend blijft, heeft het te danken aan tal van losse, spannende scènes, de goed uitgewerkte interactie tussen de personages en onze sympathie voor de slimme hoofdpersoon Martin Servaz die alle politiewetten met voeten treedt.  

Al met al is Weerzin niet het beste boek van Bernard Minier, maar toch een heerlijke, sfeervolle, Franse policier. Een waarschuwing tegen elke vorm van fanatisme, verafgoding en verheerlijking. Die boodschap kan in deze tijd van doorgedraaide social media vol narcisme, verafgoding, jaloezie en wraakzucht geen kwaad.