Een ingenieus geconstrueerd verhaal

Sinds de uitvinding van de boekdrukkunst hebben schrijvers geprobeerd hun boek te beginnen met de ideale eerste zin. Een zin die de kern van het verhaal omvat, de motieven voor alle verdere handelingen beschrijft en die sfeer en gemoedstoestand van de hoofdrolspeler(s) haarscherp samenvat. Een zin die de lezer zo stevig bij de kraag pakt dat ontsnappen pas mogelijk is als de laatste pagina is omgeslagen. Velen hebben het geprobeerd, weinigen zijn geslaagd. Tot die selecte, laatste groep hoort sinds kort Harlan Coben die zijn nieuwste standalone-thriller Zes jaar begint met een prachtige zin die alles in zich draagt, die verwijst naar verleden, heden en toekomst: "Ik zat daar in het kerkbankje op de achterste rij toe te kijken hoe de enige vrouw van wie ik ooit zou houden in het huwelijk trad met een andere man."

Het is de ouverture voor een superspannend, mysterieus verhaal vol onderdrukte hartstocht, waarin de hoofdpersoon Jake Fisher niet alleen zijn vriendin Nathalie kwijt raakt aan ene Todd Sanderson, maar waarin hij ook alle vaste grond onder de voeten verliest. Vlak na de huwelijksvoltrekking vraagt Nathalie aan Jake om haar en haar man voor altijd met rust te laten. De gefrustreerde Jake belooft het. Jarenlang probeert hij zijn verdriet en verlangen weg te drukken door zich te begraven in zijn werk als professor aan een universiteit. Maar als hij zes jaar later in een overlijdensadvertentie leest dat Todd op 42-jarige leeftijd is overleden, verbreekt hij zijn belofte en gaat naar de begrafenis om contact te zoeken met zijn vroegere geliefde.

Het wordt niet alleen een deceptie, maar ook een groot mysterie. De vrouw die doorgaat voor de treurende weduwe is niet Nathalie maar een onbekende vrouw. Jake keert huiswaarts, gesterkt in zijn verlangen Nathalie te ontmoeten. Als hij op zoek gaat, blijkt niemand uit hun gezamenlijke verleden zich Nathalie of Jake nog te herinneren. In de administratie van de kapel waar Nathalie getrouwd is, staat haar huwelijk niet geregistreerd en een voormalig FBI-agente die naspeuringen doet, kan nergens ook maar een bewijs vinden dat Nathalie ooit bestaan heeft. Is Jake soms gek? Heeft hij in overspannen toestand zijn romance verzonnen?

Maar dan krijgt hij een vreemde, ontraceerbare email (van Nathalie?) met de tekst: "Je had het beloofd." En kort daarna wordt Jake ontvoerd door gangsters die eisen dat hij hen naar Nathalie brengt. Tijdens een worsteling vermoordt Jake een van de boeven. Helaas gelooft niemand later het verhaal van de ontvoering en de moord. Met elke pagina die volgt wordt het verhaal mysterieuzer. De vraagtekens en raadsels, die de kern vormen van elke goede thriller, stapelen zich op. Soms denkt de lezer enig houvast te hebben, maar niets is minder waar. Het lezen van Zes jaar is lopen op drijfzand. Elke stap die je doet, brengt je verder weg van de vaste grond. Raadsels worden niet opgelost, maar alleen groter. Harlan Coben is hier op zijn allerbest. Met het grootste gemak rijgt hij intriges, bedreiging, moord en mystificatie aan elkaar. Niemand is wie hij lijkt, geen identiteit lijkt te kloppen.

Harlan Coben wordt wel de grootmeester van de 'domestic thriller' genoemd omdat hij in veel van zijn boeken zijn motieven en thema’s ontleent aan de huiselijke kring. Als een echte familieman die zweert bij het onderhouden van vriendschappen en het werken aan een gelukkig huwelijk, put hij uit zijn eigen angst dat zijn kinderen of vrouw iets zou kunnen overkomen. Die basis, diepe liefde, is ook het uitgangspunt van Zes jaar. Wat beschreven wordt, is een obsessionele jacht op geluk dat ooit geweest is, een zoektocht naar de leugens en de geheimen van het hart, verweven in een briljant misdaadverhaal.
Maar niet alleen de plot en de verhaallijnen zijn ijzersterk, ook de heerlijk toegankelijke manier van vertellen is vakmanschap ten top. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van de ik-persoon Jake, een aangenaam verteller die zich af en toe rechtstreeks tot de lezer wendt: "Je hebt misschien al geraden dat ik niet zo goed tegen drank kan." En verder doorspekt Coben zijn taal met veel relativerende humor, zelfspot en geestige oneliners: "Het probleem met verliefd worden: je gaat ervan praten als een countrysong."

Zes jaar is een ingenieus geconstrueerd verhaal, een snelkookpan vol explosieve emoties, waarin vertwijfeling en woede om voorrang vechten en de grens tussen waan en realiteit steeds meer vervaagt... Het is niet alleen een spannende thriller en een groots liefdesverhaal, maar ook een test voor de lezer. Ogenschijnlijk onbelangrijke bijfiguren en details blijken van meer belang te zijn dan wordt gedacht. De lezer krijgt ze onder ogen, maar is ziende blind. Dat maakt dat je het boek direct na lezing wilt herlezen. Hoe vaak maakt een mens dat nog mee?