Boeiende en interessante eyeopener

Om de Engelstalige literatuur in Vietnam te dekoloniseren, begon Nguyễn Phan Quế Mai rechtstreeks in het Engels te schrijven en in 2020 verscheen De bergen zingen, haar eerste roman in deze taal. Een Amerikaanse oorlogsveteraan die met een album vol oude foto’s naar Hồ Chí Minhstad terugkeerde om zijn toenmalige vriendin en hun zoon te zoeken, inspireerde haar tot het schrijven van De geheimen van de bodhiboom, dat in 2023 is uitgebracht. Net als haar vorige boek werd ook deze uitgave overladen met lovende kritieken en veel media riepen het uit tot boek van het jaar.

Het is 1969 en Vietnam wordt door de oorlog geteisterd. Om de schuld van hun ouders te helpen aflossen, verlaten de zussen Trang en Quỳnh hun geboortedorp om in Sài Gon in een bar te gaan werken waar veel Amerikaanse militairen komen en waar Trang hevig verliefd wordt op een helikopterpiloot. Ruim vijfenveertig jaar later gaat Phong op zoek naar zijn ouders en heeft de wens een nieuw bestaan in de VS op te bouwen. Veteraan Dan en zijn vrouw Linda bevinden zich tegelijkertijd in Vietnam, in de hoop dat hij zijn oorlogstrauma nu eindelijk kan verwerken.

De auteur heeft er zeven jaar over gedaan om De geheimen van de bodhiboom te schrijven. Een belangrijke reden hiervan is dat ze uitgebreid en zorgvuldig research heeft gedaan, diverse interviews heeft gehouden en vrijwilligerswerk met mensen die door de Vietnamoorlog zijn getroffen heeft verricht. Het resultaat van dit vele werk is een realistische roman met een aantal personages die zonder twijfel tot de verbeelding spreekt en met een plot waarin de gevolgen van deze verschrikkelijke en mensonterende periode goed naar voren komt. Al vanaf het allereerste hoofdstuk is de lezer bij het verhaal betrokken, wil hij te weten komen hoe het de protagonisten Phong, Trang en Dan zich staande weten te houden en of het hen lukt hun persoonlijke doel te bereiken.

Drie verhaallijnen die aanvankelijk niets met elkaar te maken lijken te hebben, maar waarvan de rode draad vanzelfsprekend de oorlog is, spelen zich in verschillende perioden af. Hierdoor krijg je een goed beeld van de wijze waarop veel jonge meisjes het hoofd destijds boven water probeerden te houden of geld voor hun families wilden verdienen. Het verhaal van Trang en haar jonger zus Quỳnh staan in feite symbool voor al die anderen die in soortgelijke omstandigheden verkeerden. Dit geldt eveneens voor Phong en Dan, want ook zij zijn de fictieve belichaming van de vele duizenden die hetzelfde hebben mee- en doorgemaakt. De gevolgen van de oorlog, waaronder de trauma’s die na meer dan veertig jaar na het afsluiten van het vredesakkoord bij zowel de Vietnamezen als de Amerikaanse militairen nog steeds aanwezig zijn, komen bijzonder goed tot uiting. De auteur legt daarmee feitelijk de vinger op de zere plek, met name voor haar landgenoten, want voornamelijk zij bleven – en blijven – in de kou staan.

In een uitermate prettige, toegankelijke, inlevende en beeldende schrijfstijl gidst de auteur de lezer door de levens en vooral worstelingen van de belangrijkste personages. Je kijkt als het ware door hún ogen mee naar de gebeurtenissen. Hierbij zit, dat kan bijna niet anders, ook een aantal treurige momenten en sommige daarvan zijn enigszins aangrijpend. Daarnaast heeft Quế Mai een aanzienlijk aantal Boeddhistische en Vietnamese gebruiken en wijsheden in de plot verwerkt, waardoor je een heel klein beetje inzicht krijgt in de lokale cultuur. Een keuze die erg goed uitpakt.

Het op waargebeurde feiten gebaseerde De geheimen van de bodhiboom is vanaf de allereerste tot en met de allerlaatste pagina boeiend en interessant, op veel momenten zelfs intens. De vaak onderbelichte gevolgen van de Vietnamoorlog worden prima en natuurgetrouw uitgelicht, dus de roman kan met een gerust hart een eyeopener worden genoemd.