Behoorlijke en goed gecomponeerde detective

Sir Arthur Conan Doyle, die beschouwd kan worden als een van de grondleggers van het spannende boek, was beginnend arts toen hij met schrijven begon. Hij werd vooral bekend door de verhalen met de wereldberoemde speurder Sherlock Holmes, die voor het eerst voorkwam in Een studie in rood (1887). Sindsdien heeft hij zesenvijftig verhalen met de eigenzinnig detective geschreven en de meeste daarvan zijn verfilmd. Zijn derde en bekendste detectiveroman is De hond van de Baskervilles, dat oorspronkelijk in 1901 verscheen en een jaar later in boekvorm werd uitgebracht.

Op een dag maken Sherlock Holmes en zijn assistent Dr. Watson kennis met de plattelandsarts James Mortimer. Hij vertelt hen dat zijn rijke vriend Sir Charles Baskerville, die tevens landeigenaar is, dood is aangetroffen. De omstandigheden omtrent zijn overlijden, ogenschijnlijk door een hartaanval, zijn echter verdacht. Er wordt namelijk gezegd dat de Charles het slachtoffer is van een bovennatuurlijk wezen die de gedaante van een hond heeft aangenomen. Omdat diens erfgenaam Henry mogelijk ook in gevaar is, schakelt Mortimer de hulp van Holmes en Watson in.

Het verhaal draait om het oplossen van het mysterie rond de dood van Sir Charles Baskerville en daarvoor is de grote speurder Sherlock Holmes de aangewezen persoon. De lezer zou derhalve kunnen of mogen verwachten dat de gebeurtenissen vanuit diens perspectief worden verteld. Niets is echter minder waar, want het is zijn assistent Dr. Watson die verslag doet van alles wat er plaatsvindt. Het gevolg daarvan is dat de detective in een groot deel van de plot geen zichtbare rol heeft – op de achtergrond is hij uiteraard wel aanwezig, want Watson, die Londen tijdelijk heeft verruild voor het onheilspellende heidegebied, noemt zijn naam regelmatig, brengt rapport aan hem uit en wenst op een gegeven moment dat Holmes in levenden lijve aanwezig is. Soms krijg je daardoor de indruk dat hij niet zonder zijn steun en toeverlaat kan, ondanks dat hij wel degelijk capabel genoeg is om zelf een en ander te achterhalen.

De auteur neemt geen tijd om de personages te introduceren. Ze zijn er gewoon. Mogelijk dat deze introductie wel in het eerste deel van de reeks heeft plaatsgevonden. Omdat Holmes en Watson al geruime tijd dusdanig beroemd zijn, is het geen enkel probleem ieder verhaal onafhankelijk van de andere te lezen. De lezer krijgt sowieso een gedegen indruk van de twee protagonisten, want Conan Doyle heeft ervoor gezorgd dat enkele karaktereigenschappen van beide mannen overduidelijk naar voren komen. Ook over de andere personen die van belang zijn vertelt hij ruim voldoende, zodat je van hen eveneens een gedegen indruk krijgt. Waar de auteur ruim aandacht aan besteedt, is de sfeer die het verlaten gebied uitstraalt. Deze doet enigszins sinister aan in combinatie met merkwaardige dood van Baskerville en enkele vreemde voorvallen kan alles wat zich voordoet met recht mysterieus worden genoemd.

Aan alles is te merken dat de detectiveroman erg lang geleden geschreven is. Het taalgebruik is nogal breedvoerig, misschien zelfs wollig, en het tempo ligt niet al te hoog, waardoor het lijkt dat er geen vorderingen worden gemaakt. Dit betekent echter niet dat de plot saai of langdradig is. Integendeel zelfs, zou je kunnen zeggen. Er zijn namelijk diverse plotwendingen, waaronder enkele verrassende, maar er zijn tevens verschillende spannende scènes. Natuurlijk wordt het mysterie opgelost en is de uiteindelijke oorzaak van de dood van de landeigenaar niet zo opzienbarend, maar als je de ouderdom van het verhaal in aanmerking neemt en je je in gedachten naar het begin van de twintigste eeuw begeeft, kun je niet anders dan stellen dat De hond van de Baskervilles een heel behoorlijke en goed gecomponeerde detective is.