Geheimzinnig, bovennatuurlijk en intrigerend

Voordat de in Londen opgegroeide Jess Kidd (1973) zich op schrijven richtte, heeft ze onder andere gewerkt als begeleider gespecialiseerd in het niet-aangeboren hersenletsel, als persoonlijk assistent van een rector en als beheerder van een plaatselijk buurthuis. Na haar studie heeft ze een doctorsgraad (PhD) in creatief schrijven gehaald. Hierin geeft ze ook les. De laatste riten is haar debuut als schijfster en momenteel zit ze in de afrondende fase van haar tweede en derde boek. Het schrijven van een vierde is gepland en daarnaast werkt ze ook nog aan een verhalenbundel.

De zesentwintigjarige Mahony keert terug naar het dorp waar hij geboren is. Als baby is hij door zijn moeder in de steek gelaten en nu wil hij uitzoeken wat er destijds is gebeurd. Zijn komst zorgt voor veel beroering en niet iedereen vindt dat hij in het verleden gaat graven. Mahony's moeder, Orla Sweeney, was in haar tienertijd namelijk vrij opstandig en vrijgevochten. De meeste bewoners van het dorp zagen haar liever vertrekken. Mahony is ervan overtuigd dat de dorpsbewoners meer over zijn moeder weten dan ze eigenlijk kwijt willen. De vraag voor hem is nu of zijn moeder wel of niet leeft. In zijn zoektocht naar de waarheid krijgt hij soms hulp uit onverwachte hoek. Want veel verdwenen gewaande bewoners van het dorp laten plotseling hun gezicht zien.

Het grootste deel van het verhaal speelt zich af in 1976, dat als het heden kan worden beschouwd. Mahony gaat hierin op zoek naar de werkelijke toedracht van de verdwijning van zijn moeder Orla Sweeney. Dit heden wordt zo nu en dan afgewisseld met flashbacks waarin meer duidelijkheid wordt gegeven over wat er zesentwintig jaar eerder met haar is gebeurd. Door deze opzet blijft het door Kidd gecreëerde spanningsveld tot zo goed als het einde van het verhaal behouden en ben je als lezer vanaf het begin betrokken bij Mahony's zoektocht naar het nooit verhelderde mysterie. De talrijke personages die in het boek voorkomen, de schrijfster heeft er wel voor gezorgd dat het overzicht behouden blijft, zijn stuk voor stuk intrigerend en geven het verhaal meer betekenis en daardoor ook meer dan voldoende diepgang.

Daarnaast heeft Kidd de mystieke sfeer in een klein Iers plattelandsdorpje uitstekend neergezet. Uit alles maak je op dat de tijd daar enigszins stilgestaan heeft waardoor het lijkt dat het dorpje in de jaren vijftig of zestig is blijven hangen. Jess Kidd hanteert in De laatste riten een niet alledaagse en gebruikelijke schrijfstijl. Met vaak prachtig geformuleerde literaire zinnen blijft het boek van de eerste tot de laatste bladzijde boeien. De geheimzinnigheid, het bovennatuurlijke en de soms humoristische situaties en dialogen geven het bovendien een extra dimensie mee. Toch kan er af en toe, en dat is waarschijnlijk te wijten aan de vertaler, een kanttekening geplaatst worden bij een paar regelmatig terugkerende woorden. Het tegenwoordig zo populaire 'o ja joh' komt een paar keer in het boek voor. Deze drie woorden passen echter niet in het verhaal en zeker niet in het tijdsbeeld waarin het zich afspeelt.

Er komen enkele elementen in het verhaal voor waarvan je kunt zeggen dat ze bij een thriller horen. De continu aanwezige onderhuidse spanning van het willen weten en de ontknoping zijn daar goede voorbeelden van. Desondanks heeft het boek veel meer kenmerken van een bijzonder goede literaire roman dan van een literaire thriller. Maar onder welke categorie het boek ook geplaatst wordt, Jess Kidd heeft met De laatste riten sowieso een veelbelovend debuut geschreven.