Wel boeiend, ondanks de vele ongeloofwaardigheden

De jacht op de Red October (1984), het bijzonder goed ontvangen debuut van Tom Clancy, betekende het begin van zijn wereldwijde succes als auteur. Hij schreef talloze politieke en spionagethrillers, waarvan een aantal is verfilmd. Hij ging regelmatig een co-auteurschap aan met andere auteurs en een van hen was New York Times bestsellerauteur Peter Telep. Samen schreven ze het in 2011 verschenen De ogen van de vijand, een verhaal in Jack Ryan-sfeer, maar met CIA-agent Maxwell Moore als protagonist.

Moore is al jarenlang undercoveragent in Afghanistan en Pakistan ter bestrijding van het terrorisme. Dan wordt hij teruggeroepen naar de Verenigde Staten waar hij de leiding krijgt over een klein, maar select team dat opdracht krijgt een drugskartel in Mexico op te rollen. Dit Juárez-kartel voert op zijn beurt een harde strijd met een concurrerende bende waarvan Dante Corrales een van de keiharde onderbazen is. Moore en zijn team hebben het echter voorzien op de absolute leider van dit kartel. In hun jacht op deze man krijgen ze met allerlei complicaties te maken waardoor de veiligheid van de VS in het geding is.

In een vrij lange proloog maakt de lezer meteen kennis met het belangrijkste personage, Max Moore, waarvan onmiddellijk ingeschat kan worden dat deze CIA-agent voor geen kleintje vervaard is en in feite niets uit de weg gaat. Een nieuwe superheld, die overigens voldoende menselijke eigenschappen heeft, lijkt dus te zijn geboren. Tegelijkertijd heeft de inleiding een enigszins spectaculaire scène en is er eveneens wat spanning. Het is zonneklaar dat De ogen van de vijand draait om een grote hoeveelheid actie en wie daar naar op zoek is, komt niet bedrogen uit – en vooral niet in de eindfase van het verhaal. Desondanks zijn er meer dan genoeg rustige momenten, soms zelfs te rustig, want dan gebeurt er eigenlijk helemaal niets en vraag je je af waarom dergelijke scènes of hoofdstukken geschreven zijn.

De vele gebeurtenissen worden afwisselend verteld vanuit een groot aantal perspectieven, maar het is vooral Moore die mag laten zien wat hij waard is. Over de talrijke personages wordt behoorlijk veel achtergrondinformatie gegeven, zelfs van degenen die in feite geen of een bijzonder kleine rol hebben. Waarom de auteurs ervoor gekozen hebben om van die laatste categorie ook het een en ander te vertellen, is een raadsel, want van toegevoegde waarde is het over het algemeen niet en werkt daarnaast vertragend. Dat doen de overdoses aan overbodige details waar flink mee gestrooid wordt eveneens. Voor het verhaal is het bijvoorbeeld helemaal niet interessant dat je geïnformeerd wordt over de prijs van een ladder. Sterker nog, zoiets zorgt zo nu en dan zelfs voor een klein beetje ergernis.

Door de enorme hoeveelheid personages, de verschillende landen en locaties waar de twee verhaallijnen zich afspelen en diverse omstandigheden die alle personen te verwerken krijgen, moet de lezer zijn aandacht er wel bij blijven houden, met name als je alles nog niet volledig in beeld hebt. Uiteindelijk treedt de gewenning op en is het allemaal niet zo lastig meer, maar dit duurt verhoudingsgewijs wel even. Ook het heden en verleden lopen nog weleens door elkaar heen en is de overgang van de ene naar de anders situatie nogal drastisch. De lezer moet dan goed opletten wanneer wat precies plaatsvindt.

Is De ogen van de vijand door dit alles dan een onaardige actiethriller? Nee, dat nou ook weer niet. Ondanks de bijkans oneindig lijkende lading onwaarschijnlijk- en ongeloofwaardigheden boeit de plot op de een of andere manier eigenlijk wel. Je wilt immers toch te weten komen hoe alles zal aflopen. En met Moore als schijnbaar onoverwinnelijk fenomeen komt de lezer daarmee niet bedrogen uit.