Niet onaardig, maar laat geen diepe indruk achter

Nadat Anne Elvedal, die opgeleid is tot verpleegkundige, vijf jaar in de psychiatrie heeft gewerkt, gooide ze het roer volledig om door voor haar andere passie te kiezen: schrijven. Met succes, want ze werd niet alleen scenarioschrijver van verschillende misdaadseries en speelfilms, maar ook auteur van YA-boeken. De patiënt (2025), dat vertaald is door Kor de Vries, is haar eerste thriller voor volwassenen. Hierbij heeft ze zowel gebruikgemaakt van haar ervaring als verpleegkundige als haar kennis van de psychiatrie.

Ida Hansen werkt als verpleegkundige op een specialistische behandelafdeling voor jongvolwassenen van het Østmarka psychiatrisch ziekenhuis in Trondheim. De achttienjarige Fanny is een van de patiënten waar ze zich over ontfermd heeft, maar vlak nadat het meisje is ontslagen, blijkt ze plotseling te zijn verdwenen. Haar ouders noch Ida denken dat dit vrijwillig is gebeurd. De vondst van een hondenspeeltje op Fanny’s kamer brengt Ida terug naar haar eigen traumatische verleden. Door middel van hypnotherapie keert ze terug naar haar jeugd om te achterhalen wie de veroorzaker van haar trauma is, waarvan ze vermoed dat dit ook de ontvoerder van Fanny is.

Na een korte proloog, die iets onheilspellends uitstraalt en tevens een aantal vragen oproept, wordt de plot volledig verteld vanuit het perspectief van verpleegkundige Ida. De lezer krijgt hierdoor een vrij goede indruk van de jonge vrouw en krijgt meteen in het begin al het vermoeden dat er ooit iets met haar moet zijn gebeurd. Wat dit is geweest, wordt geleidelijk aan steeds inzichtelijker, evenals de impact die dit op haar heeft gehad. Het is direct al duidelijk dat dit voorval psychisch iets met Ida gedaan heeft en dat haar doen en laten hierdoor is beïnvloed en waarvoor professionele hulp geen overbodige luxe zou zijn geweest.

Hoewel de omstandigheden nergens gevaarlijk of levensbedreigend zijn, heerst er over het algemeen wel een enigszins dreigende ambiance. Toch is de spanning in het verhaal nergens om te snijden. Zo nu en dan zijn er een paar beklemmende situaties, die de lezer een gevoel van onbehagen bezorgen, maar heel erg opzienbarend zijn die niet. De auteur legt de nadruk voornamelijk op de psychologische aspecten die een onaangename gebeurtenis uit iemands verleden kan hebben, welk gedrag hij of zij daarna op latere leeftijd toont én de vraag of diegene werkelijk de persoon is zoals hij zich voordoet. Dit laatste is misschien nog wel het meest spannende in de plot, want de lezer twijfelt regelmatig aan Ida’s integriteit, ze wekt namelijk soms de indruk dat ze een rol speelt.

De schrijfstijl van Elvedal is aan de ene kant vlot en toegankelijk en aan de andere kant ook behoorlijk steriel. Soms leeft het verhaal en zijn de personages net echte mensen, maar in het overgrote deel van het boek is het allemaal erg steriel en komt het geheel nogal zakelijk over. De auteur geeft dan een opsomming van feiten en lijkt het erop dat je een draaiboek van een film of televisieserie leest, hetgeen ongetwijfeld een gevolg is van haar achtergrond als scenarist. Daarnaast bevat de plot enkele onwaarschijnlijkheden waardoor verschillende situaties tamelijk ongeloofwaardig overkomen. In de plot probeert Elvedal de lezer van tijd tot tijd op het verkeerde been te zetten, maar dergelijke wendingen zijn te doorzichtig en kunnen hem derhalve niet verrassen. Dit geldt eveneens voor de ware toedracht van alle gebeurtenissen, al ruim voor het eind heb je door hoe een en ander in elkaar steekt.

De auteur laat zien over verteltalent te beschikken en heeft op zich geen onaardig boek geschreven waarin de psychologische kenmerken in de regel goed naar voren komen, maar waarin de echt opwindende momenten ontbreken. De patiënt laat derhalve geen diepe en blijvende indruk achter.