Krachtige personages in afwisselend verhaal

Een paar jaar geleden was David Baldacci voor een promotietoer in het Canadese Toronto. Hij keek uit het raam van zijn hotelkamer, zag een sneeuwmuur en dacht aan de verschrikkingen van de laatste wereldoorlog. Vervolgens ontstond bij hem het idee voor een nieuw seriepersonage. Dat werd Aloysius Archer, een oorlogsveteraan die onschuldig in de gevangenis heeft gezeten. Hij maakte voor het eerst zijn opwachting in het in 2019 verschenen Een goede daad. Een kleine twee jaar later, in mei 2021, is Dodelijk spel verschenen, het tweede deel van de serie uit.

Het is eind 1949 en Aloysius Archer is op doorreis naar Bay Town, een stadje ten noorden van Los Angeles om er bij een privédetective aan het werk te gaan. De bus waarmee hij reist, maakt een tussenstop in Reno. Hij ontmoet er een man wiens dure sportwagen hij overneemt en treft er de jonge Liberty Callaghan. Zij wil carrière maken in Hollywood en gaat met hem mee naar Californië. Eenmaal in Bay Town wordt Archer al meteen geconfronteerd met een chantagezaak en een aantal moorden in de Midnight Moods, een burlesque theater waar Liberty als actrice aan de slag gaat.

Archer is niet veeleisend. Een dak boven zijn hoofd, zo nu en dan een slok, Lucky Strikes binnen handbereik en niet te vergeten ook nog werk. Heeft hij dit, dan is hij een tevreden man, ofschoon hij zich wel afvraagt of hij daarmee niet te veel wil. Deze beschrijving geeft de lezer een globale indruk van de persoon Archer, maar omdat Dodelijk spel niet het eerste boek is waarin hij voorkomt, wordt hij in het begin nog even kort voorgesteld. Omdat dat ruim voldoende is voor dit verhaal, is het geen enkel probleem om de boeken uit de Archer-reeks afzonderlijk van elkaar te lezen. Het is overigens goed te merken dat hij een ontwikkeling heeft doorgemaakt. Hij heeft nog steeds die laconieke en onbewogen houding, maar een aantal andere karaktereigenschappen, zoals zijn cynisme, komt deze keer wat meer bovendrijven.

Ondanks een lichte dreiging in de aanloop van het verhaal, hebben de sfeerbeschrijvingen en de vele details die daarmee gepaard gaan aanvankelijk de overhand. Dit is niet oninteressant, maar het zorgt er wel voor dat het spanningsveld vooralsnog achterwege blijft en tevens dat het tempo niet al te hoog is. Na iets meer dan tien hoofdstukken verandert dit, want onderweg naar Californië komen Archer en Callaghan in een situatie terecht waarbij de laatste haar schietkunsten vertoont en zich ontpopt als een onvervalste femme fatale. De eerste echte spanning ontstaat vooral nadat Archer door privédetective Willie Dash aan het werk is gezet. Er doen zich enkele wendingen voor en de plot gaat eveneens meer intrigeren. Het beste bewaart Baldacci echter voor het laatste kwart van het verhaal. De snelheid gaat dan zienderogen omhoog, de onverwachte ontwikkelingen nemen toe en de spanningsboog komt behoorlijk strak te staan.

De schrijfstijl van de auteur is zoals in de meeste van zijn boeken vlot en toegankelijk, maar niet bijzonder diepgaand. Maatschappijkritische onderwerpen zal de lezer niet zo snel tegenkomen, hoewel de rassendiscriminatie waar de Verenigde Staten destijds mee te maken hadden zijdelings in dit verhaal wordt aangestipt. Toch kun je ook niet zeggen dat Dodelijk spel oppervlakkig is, daarvoor zijn de personages te krachtig en heeft het verhaal, dat trouwens goed is opgebouwd, meer dan voldoende afwisseling en geeft het een goed beeld van de periode rond 1950 waarin de naweeën van de Tweede Wereldoorlog nog steeds zichtbaar zijn.

Met Dodelijk spel, dat prima is vertaald door Jolanda te Lindert, toont Baldacci opnieuw aan dat de verhalenverteller in hem nog onveranderlijk voortleeft. De lezer zal ongetwijfeld nog meer van Archer horen, maar het heeft er ook alle schijn van dat ook de rol van Callaghan nog niet is uitgespeeld.