De lezer is Leon zelf

De VN Detective- en Thrillergids gaf Dagboek uit de rivier, het debuut van Frederik Baas, een pseudoniem van Jan van Mersbergen, maar liefst vijf sterren. Onder zijn eigen naam schreef hij diverse romans en voor De laatste ontsnapping ontving hij in 2014 de F. Bordewijk-prijs voor het beste Nederlandstalige prozaboek van dat jaar. Hij heeft als pseudoniem voor de naam Frederik gekozen omdat deze bestaat uit de eerste letters van de hoofdpersonen van zijn romans. De achternaam is willekeurig gekozen. Zijn tweede thriller is Herberekening en is begin 2018 verschenen.

Het is zomervakantie en de 19-jarige Leon heeft nog niet zo heel lang geleden de school verlaten. Op weg naar Albert Heijn, waar hij hoopt een baantje te vinden, komt hij Yousra tegen. Ze zat bij hem in de klas en, net als vele anderen, zag hij haar wel zitten. Als ze hem vraagt om op haar huurauto te passen stemt hij toe. Ze komt niet terug. Wel hoort hij plotseling een stem. Van de navigatie. Leon doet wat hem gevraagd wordt. Maar hij weet nog niet wat hem daardoor staat te gebeuren en waar hij uiteindelijk terechtkomt.

Bijzonder. Dat is het eerste hoofdstuk van Herberekening. Want welke politiefunctionaris laat een arrestant steekwoorden opschrijven die geleid hebben tot zijn arrestatie? Dit zorgt er al meteen voor dat de lezer nieuwsgierig wordt en met vragen komt te zitten. Die losse woorden zijn vervolgens wel de aanleiding tot het verhaal dat Leon te vertellen heeft. En zijn tevens de titel van ieder nieuw hoofdstuk. Een leuke vondst, vooral wanneer die titel het vervolg is van de laatste zin uit een voorgaand hoofdstuk.

Een van de vragen die de lezer krijgt, is wat iemand bezielt om te handelen zoals Leon heeft gedaan. Dit intrigeert. Doordat je niet weet wat er in hem omging, wil je weten hoe het hem vergaat, hoe het verhaal verloopt en ook hoe het afloopt. Want leeft Leon in een droomwereld of misschien in zijn eigen film? Dit alles zorgt ervoor dat er een spanningsveld ontstaat dat gedurende de plot alleen maar toeneemt. Wat dit betreft is Baas er uitstekend in geslaagd dat de lezer zich min of meer in het hoofd van Leon nestelt. Dat hij zelf Leon is.

De aanslagen van 2016 in en rond Brussel hebben de auteur kennelijk geïnspireerd tot het schrijven van dit boek. Hij heeft dat vanuit een originele invalshoek gedaan en door het verwerken van die actualiteit in het verhaal gaat het veel meer leven. Het is aan de ene kant onwerkelijk, maar aan de andere kant ook weer geloofwaardig. Daarbij hanteert Baas een bijzonder toegankelijke en levendige schrijfstijl waardoor het boek erg prettig leest. Neem daarbij de onverwachte ontknoping en de verrassing is compleet. Herberekening is daardoor een thriller zoals een thriller zou moeten zijn.