Verhaal en essentie komen niet uit de verf

Hoewel Loes den Hollander (1948) al van jongs af aan geschreven heeft, debuteerde ze pas in 2006 met de literaire thriller Vrijdag. Vanaf dat moment kreeg haar nieuwe carrière vorm en publiceerde ze minimaal twee boeken per jaar. Ze groeide uit tot een van de succesvolste auteurs van Nederland en heeft inmiddels zevenentwintig boeken op haar naam staan. Voor haar hele oeuvre ontving ze in 2021 de Gouden Vleermuis. Een paar dagen na de uitreiking van deze prijs verscheen haar meest recente thriller Je bent aan de beurt.

Vier maanden na het overlijden van haar man Levi ontmoet Tessa David. Ze is meteen onder de indruk van hem en zijn blauwe ogen. Hij vertelt haar dat zijn vrouw Josefien aan kanker is gestorven en Tessa heeft alle begrip voor zijn gevoel. In het duinhuisje waar David haar later mee naartoe genomen heeft, laat hij zijn ware aard zien en ontpopt hij zich als iemand die macht op haar wil uitoefenen. Tessa wil dan niets meer met hem te maken hebben, maar van hem afkomen is moeilijker dan ze denkt.

In 2019, zo valt in het nawoord te lezen, schreef Den Hollander voor het tijdschrift Flair een verhaal met de titel Een weekend aan zee. Tessa en David waren daarin de hoofdpersonen en direct na publicatie wist de auteur dat ze nog meer met hen wilde doen. Een jaar later bracht ze diverse veranderingen aan in het kortverhaal en zo is het veel uitgebreidere Je bent aan de beurt ontstaan. Dat begint met een (hernieuwde) kennismaking met deze twee personages en in de eerste paar hoofdstukken, die niets aan de verbeelding overlaten, ervaar je wat Tessa moet ondergaan en heb je onmiddellijk door dat David een wel heel erg foute man is. Met deze enigszins spannende aanvangsfase heeft de auteur haar kruit meteen verschoten, want hierna blijft de spanning volledig achterwege – een enkel moment halverwege en aan het eind uitgezonderd.

Het verhaal wordt afwisselend verteld vanuit verschillende perspectieven en daardoor leert de lezer de belangrijkste personages vrij goed kennen en met name de karakters Tessa en David zijn behoorlijk uitgewerkt. Desondanks is het onmogelijk om je met een van die personages te kunnen identificeren. Een van de cruciale oorzaken daarvan is dat ze niet zo aansprekend zijn, maar ook de schrijfstijl van de auteur is daar debet aan. Omdat Den Hollander Je bent aan de beurt volledig in de derde persoon heeft geschreven, leven zowel de personen als de meeste dialogen niet, het is allemaal nogal afstandelijk. Veel hoofdstukken lezen daarom als een verslag, een opsomming van wat er zoal gebeurd is.

De auteur heeft voor deze thriller een thema gekozen dat helaas nog steeds actueel is en waarbij je je realiseert dat de MeToo-beweging absoluut noodzakelijk is. Het is zonder meer een feit dat grensoverschrijdend gedrag nooit goed valt te praten, maar in dit verhaal lijkt het er wel op dat het merendeel van de mannen zich daar schuldig aan maakt. Er is zegge en schrijve maar één man die zich correct weet te gedragen en verhoudingsgewijs is dat een onjuiste afspiegeling van de werkelijkheid. Een ander manco in het verhaal is dat wat Tessa overkomen is, hoe verschrikkelijk het natuurlijk is, niet als zodanig overkomt. Het gedrag en handelen van David zou bij zijn slachtoffers en de lezers een beklemmend gevoel moeten oproepen. Dat dit niet gebeurt, is voor een groot deel te wijten aan de al genoemde afstandelijke manier van schrijven.

Het uitgangspunt van Je bent aan de beurt is in principe niet verkeerd, maar de schrijfwijze, het gebrek aan spanning, een minimaal aantal plotwendingen en de voorspelbaarheid zijn de voornaamste redenen dat het verhaal en de essentie ervan zo goed als niet uit de verf komen.