Vliegende start van trilogie

In Nederland en België is Don Winslow, die in 1991 debuteerde met Een frisse wind in de onderwereld, niet de bekendste schrijver, maar in zijn eigen land, de Verenigde Staten, prijken zijn boeken regelmatig op de bestsellerlijst van The New York Times. Omdat hij zich meer wil bezighouden met zijn politieke activiteiten, kondigde hij in het voorjaar van 2022 zijn pensioen als auteur aan. De trilogie over de Ierse en Italiaanse maffia in Amerika, waarvan het in 2022 verschenen Stad in brand het eerste deel is, is zijn laatste werk dat zal worden uitgebracht.

Danny Ryan werkt in de haven van Providence, de hoofdstad van Rhode Island, en is getrouwd met Terri, de dochter van de Ierse maffiabaas John Murphy. Diep in zijn hart wil hij niets met het misdaadsyndicaat te maken hebben en het liefst vertrekt hij met zijn vrouw naar Californië om daar een nieuw bestaan op te bouwen. Een voorval op het strand zorgt voor een conflictsituatie tussen Ierse en Italiaanse maffiaclans en dit leidt uiteindelijk tot een onderlinge en gewelddadige strijd waar Ryan ongewild betrokken bij raakt. Het enige dat hij nu kan doen, is iedereen die hem lief is zo goed mogelijk te beschermen.

Voordat Winslow aan zijn laatste trilogie begon, las hij in de Ilias en Odyssee, twee epische dichtwerken van de Griekse dichter en zanger Homerus, over onder andere moord, wraak en macht – thema’s die heden ten dage nog steeds in het thrillergenre voorkomen. Bij het schrijven van het drieluik waren deze onderwerpen zijn uitgangspunt en veel daarvan komen al in dit eerste deel, waarvan de start een enigszins gemoedelijke en alledaagse sfeer heeft, voor. Het enige dat in de beginfase voor een klein beetje spanning zorgt, is een onbekende vrouw die uit het water komt (dit tafereel doet denken aan een scène uit de James Bond-film Dr. No). De lezer voelt onmiddellijk aan dat door haar aanwezigheid, overigens zonder dat ze zich daar zelf bewust van is, aan de rustige omstandigheden een eind gaat komen.

Na een summiere beschrijving van een aantal personages en welke werkzaamheden en activiteiten ze in de regel uitvoeren, barst na een incident de bom en komen de maffiaclans met elkaar op gespannen voet te staan. In de plot leidt dit tot verschillende gewelddadige uitbarstingen, waardoor op die momenten allerlei spannende situaties ontstaan. Deze gebeurtenissen zorgen echter niet voor een continue spanning, want over het algemeen gaat het er redelijk rustig aan toe, ondanks dat de titel van het boek anders doet vermoeden. Intrigeren doet het verhaal zonder meer. Behalve dat de auteur ruim aandacht besteedt aan de personages en hun ontwikkeling – in het bijzonder aan Ryan en zijn worsteling om het criminele milieu wel of niet te gaan verlaten – laat hij ook zien hoe de maffia denkt en handelt.

Uit de schrijfstijl van de auteur, die zowel beeldend als verhalend is, valt op te maken dat hij een prima en kundig verhalenverteller is. Na een wat aarzelend begin, waarin het voor de lezer nog niet helder is welke kant de plot precies op gaat, wordt hij door middel van diverse wendingen en ontwikkelingen steeds verder het verhaal ingezogen. Hoewel het spanningsveld niet overal even groot is en het evenmin voortdurend aanhoudt, wordt alles stapsgewijs interessanter en in toenemende mate boeiender. De sfeer van het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw wordt bovendien goed overgebracht, waarbij de aanzienlijke rol die de maffia destijds had heel duidelijk naar voren komt.

Stad in brand, in een prima vertaling van Catherine Smit, doet qua opzet denken aan The Godfather, maar of de uiteindelijke trilogie van hetzelfde kaliber zal zijn, valt te betwijfelen. Desalniettemin maakt Winslow een vliegende start met dit eerste deel van zijn zwanenzang als auteur.