Soms moeilijk, maar boeiend en af en toe indrukwekkend

Bestsellerauteur Lionel Shriver debuteerde in 1987 met The female of the species en heeft inmiddels een aanzienlijk aantal romans geschreven waardoor haar palmares behoorlijk is. Haar grote doorbraak beleefde ze met het controversiële Waar is het fout gegaan (ook uitgebracht onder de titel We moeten het even over Kevin hebben) dat oorspronkelijk in 2003 werd uitgebracht en drie jaar later in het Nederlands is vertaald. Voor dit boek ontving ze in 2005 de Orange Prize for fiction, een jaarlijkse literatuurprijs voor een Engelstalige roman geschreven door een vrouw.

De bijna zestienjarige Kevin Khatchadourian schiet op een dag in april zeven klasgenoten, een lerares en een medewerker van de kantine van zijn school dood. Een specifieke reden voor zijn daad heeft hij niet en spijt evenmin. Vanwege zijn minderjarige leeftijd komt hij er relatief genadig van af. Zijn moeder Eva is uiteraard geschokt en vraagt zich af wat ze in de opvoeding van haar zoon verkeerd heeft gedaan. Komt het misschien omdat hij van nature een slecht karakter heeft of ligt het aan zijn vader, die hem altijd de hand boven het hoofd heeft gehouden?

Het verhaal wordt volledig verteld vanuit het perspectief van Eva Khatchadourian, de moeder van Kevin. Ze richt zich in briefvorm tot haar echtgenoot Franklin, van wie ze, zo vermoed je al meteen, gescheiden leeft. Hoewel je niet weet of dit zo is, of wat er eventueel gebeurd is, aanvaard je dit als een vaststaand feit, terwijl de situatie natuurlijk ook heel anders kan zijn. Het is opvallend dat de correspondentie eenzijdig is, maar dit hoeft per definitie niet vreemd te zijn, want Eva kan de bedoeling hebben om wat ze kwijt wil van zich af te schrijven. En, zo blijkt in de loop van de plot steeds meer, in zekere zin is dit ook zo.

Door wat Eva allemaal opschrijft, komt de lezer behoorlijk wat over haar en haar gezin te weten. Niet alleen van het heden, maar ook erg veel uit het verleden. Je leert haar, Franklin en hun kinderen erg goed kennen en kunt eigenlijk wel zeggen hoe ze in elkaar steken, hoe hun karakter is, wat hun sterke en minder sterke kanten zijn. De auteur geeft hen een gezicht en daarom voelen ze absoluut niet aan als personages uit een roman. Eva’s eigenlijke doel van de correspondentie lijkt voornamelijk bedoeld te zijn om haar verhaal en frustraties kwijt te kunnen. Na Kevins geboorte is het leven van Eva en Franklin volledig anders geworden, vooral omdat de problemen met hem, en geleidelijk aan ook tussen henzelf, groeiden. Natuurlijk realiseer je je dat alles wat verteld wordt alleen de waarheid van Eva is, maar wat ze zegt komt buitengewoon geloofwaardig over.

Aanvankelijk is het wel even doorbijten, want tot relatief ver in de plot is de schrijfstijl nogal steriel en daardoor onpersoonlijk. Dit verandert uiteindelijk te goede, want op een gegeven moment begint het verhaal te leven en krijg je als lezer veel meer binding met de belangrijkste personages. Tegelijkertijd neemt het tempo, dat tot dan niet al te hoog was, aanmerkelijk toe en leest de roman een stuk vlotter. Gebeurtenis na gebeurtenis volgen elkaar vlug en vloeiend op en in de ontknoping komt een en ander tot een angstwekkende en enigszins spannende apotheose, waarvan je op zich wel wist dat iets dergelijks eraan zat te komen. Het eind bevat daarnaast ook nog iets moois en onverwachts en voor de lezer voelt dit wel als een verrassing aan.

De worsteling waar een moeder mee zit nadat haar zoon een verschrikkelijke daad heeft verricht, komen goed tot uiting, maar ook de houding van de vader tijdens het hele opvoedingsproces wordt prima uitgelicht. Waar is het fout gegaan/Laten we het even over Kevin hebben is, ondanks de stroeve aanloop, van begin tot eind boeiend en op enkele momenten moeilijk, en af en toe zelfs indrukwekkend.