Ach, dit boek, dit boek met potentie
Nadat Joachim Meyerhoffs befaamde tweede boek – getiteld Ach, deze leegte, deze verschrikkelijke leegte - het daglicht zag, prijsde NRC Handelsblad hem al gauw als ‘een meester in de scherpe observatie die nooit grenzen van het mededogen uit het oog verliest.’ Een scherpe observator toont Meyerhoff zich wederom in Alle Toten fliegen hoch – Amerika (Alle doden vliegen hoog). De schrijfstijl boet echter in aan originaliteit. Het feit dat van iedere zin de ironie afdruipt, zorgt ervoor dat bijna geen enkele passage er écht uitspringt.
De Duitse schrijver-regisseur Meyerhoff (1967) imponeerde het lezend publiek met zijn eerste roman Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest (2015) – de Duitse titel werd rechtstreeks vertaald. Het autobiografische relaas over zijn eigen familie en voornamelijk zijn leven als de zoon van de directeur van een psychiatrische kliniek, liet het Duitse boekenlandschap in eerste instantie ontwaken. Meyerhoff blonk en blinkt niet alleen uit in het verzinnen van interessante, ellenlange titels, maar liet ook zien hoe vlot zijn pen over het papier kon razen. Snelheid is één van de dingen die deze auteur kenmerkt. In Alle Toten fliegen hoch valt alweer op hoeveel vaart er in het verhaal zit. Daarnaast is het haast typisch – en waarschijnlijk is het onoverkomelijk geweest voor een dramaturg - dat zijn beschrijvingen zijn gedramatiseerd. Meyerhoff schrijft in dit boek over zijn uitwisselingsjaar in Amerika, vele jaren geleden. Iedere herinnering, die allang zou zijn verstoft in een ander menselijk brein, geeft hij met alle levendigheid vorm. Ieder personage in het boek wordt omschreven als een karikatuur. Wie dit boek openslaat, zal opmerken dat Joachim geen enkele eenvoudige persoonlijkheid heeft ontmoet in dat jaar in Amerika. Of is hier sprake van overdrijving? Wie leest over Meyerhoffs bezoekjes naar de gevangenis samen met een docent, moet bijna concluderen van wel.
Niet alleen is dit boek de beschrijving van een reis naar het onbekende, een geliefde, gekoesterde herinnering aan een onbezonnen tijd in een ver land. Het is ook de optekening van het overlijden van zijn broer. Joachim vertelt over het korte telefoontje dat zijn leven voor altijd opschudde – de verdrietige stem van zijn vader die zijn broers overlijden aankondigde. Die sluier van verdriet suddert door het hele verhaal heen, zonder het verhaal écht moeilijk om te lezen te maken. De afwisseling tussen mooie herinneringen aan zijn broer en zijn leven in Amerika, maakt de vertelling lastig te volgen. Wat in eerste instantie lijkt op de verslaglegging van een positieve tijd in Amerika, krijgt steeds meer de vorm van een necrologie. De twee onlosmakelijke zaken hadden beter toch apart van elkaar verteld kunnen worden. Nu beklijft het verhaal toch niet helemaal. Als lezer willen we of vervallen in het verdriet dat een rouwproces brengt, óf we willen meegaan in die verrukkelijke tijd die een buitenlandervaring biedt.
Alle voor- en nadelen opgeteld, lijken de negatieve kanten van het verhaal de positieve te overschaduwen. Was Meyerhoffs schrijfstijl eerder zo sprankelend en grappig te noemen, nu stoort zijn dramatische hyperbolen en metaforisch taalgebruik. Dat Joachim voor de derde maal moest putten uit zijn eigen leven voor een verhaal, was wellicht ook te veel van het goede. Iemand die de dood van zijn broer niet als hoofdthema van een boek kiest, maar het ‘wegstopt’ tussen gelukzalige en grappig bedoelde herinneringen aan een ander thuisland, moet tweemaal nadenken over de ware intentie van een boek. Dit boek volgt niet ‘logisch’ de twee voorgaande boeken op – allebei ook autobiografisch – die puur ‘grappig’ bedoeld waren. Het etiket ‘slecht’ zou het boek toch misstaan. Meyerhoffs boeken zijn tenslotte, de inhoud terzijde gelaten, goed geschreven en zelfs met dit boek – ongepast of niet – word je gedwongen hardop te lachen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kim Saris
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
