Een eigenaardig perspectief

Alle goede dingen van Clare Fisher (1987) deint mee op de populariteit van de hitserie Orange is the New Black. Lees: vrouwengevangenis, verrijkende levensverhalen en donkere geheimen. Het hoofdpersonage, de twintigjarige Beth die na een vreselijke daad in de gevangenis belandt, zou zomaar een rol kunnen vervullen in die serie. Op schrift is zij een ongeëvenaard hoofdpersonage. Het is knap dat schrijfster Clare Fisher, zelf docent Creative Writing, tot in de diepste krochten van het brein van een jonge jeugdgedetineerde kon kruipen en haar zo kwetsbaar heeft afgeschilderd.

De titel Alle goede dingen verraadt al dat Fisher zich niet zozeer wil richten op de slechte dingen die een tot een gevangenisstraf berechte, jonge vrouw heeft meegemaakt, maar zich eerder richt op de kant die bij zulke figuren onbelicht blijft: de positieve dingen. Onder de sluier van schuld, verlies en pijn schuilt namelijk een verloren meisje – Beth - dat net als iedereen hoop blijft koesteren op een leven vol liefde en genegenheid. Beth vindt die ‘levensvreugde’ door zich te verliezen in allerhande verhalen en boeken. Uit die voorliefde voor boeken, schrijft Beth haar levensverhaal op voor haar pasgeboren dochter. Tenminste zo lijkt… Want voor wie legt ze nu echt verslag af? Het is een verhaal waarin weinig plek overblijft voor optimisme; het zijn de negatief gestemde dingen die de aandacht opeisen. Toch blijkt uit het verhaal dat Beth niet door en door slecht is. Zoals Beth het zelf ook perfect op schrift stelt:

“[…] een zwaar verhaal te vertellen hebben maakt je nog niet altijd slecht.”

Beths slechte daad, die iedere lezer aan het einde van het verhaal zal raken, komt voort uit een slechte jeugd. Een afwezige vader en moeder, een rits aan pleegouders, foute vriendjes en de sociale afstand tot haar en haar omgeving, maken Beth tot een ‘hopeloos geval’. Keer op keer blijft ze contact zoeken met anderen, zonder vruchtbaar resultaat. Beth is een typisch geval van ‘grote mond, klein hartje’.

Hoewel het boek niet onberoerd laat, is het geen overweldigend debuut. Dat ligt aan een aantal dingen. Ten eerste verliest Fisher zich in talloze beschrijvingen van gebeurtenissen – waardoor het verhaal soms erg ‘vertraagt’ - en de observaties van hoofdpersonage Beth zijn niet altijd even boeiend of veelzeggend. De schrijfstijl is daardoor ook niet echt ‘vlot’ te noemen en alle woorden worden overschaduwd door die sombere stemming die in het boek heerst. Ten tweede is het lastig om Beth nu echt te duiden. In het begin groeit de sympathie voor dit personage maar gestaag en naarmate je doorleest, begint de waardering te haperen. Als Beth een écht meisje was geweest, zal haar bestaan je niet interesseren. Haar vervelende gedrag, haar lakse houding en die sociale onhandigheid leiden ertoe dat de lezer zich niet goed in haar kan verplaatsen. Het is de kunst om je over die ergernissen heen te zetten en te zien dat Beth – zonder al dat gevloek en haar boze uitlatingen – ook dezelfde onzekerheden doormaakt als ieder ander mens. Iedere lezer zal dus een andere conclusie trekken over Beth. In ieder geval zal geen enkele lezer over het hoofd zien dat dit een origineel verhaal is, aangezien het een optekening is van een ‘stem’ die niet vaak gehoord wordt.