Gul met woorden
In mei 2017 overleed de welbekende schrijver Denis Johnson (1949), maar niet voordat hij de laatste hand had gelegd aan wat zijn laatste verhalenbundel zou worden: De gulheid van de zeemeermin (nu verkrijgbaar in een Nederlandse vertaling door Peter Bergsma). De ietwat vage titel maakt het boek des te mysterieuzer. De verhalen in het boek staan qua inhoud op zichzelf, maar vallen wel onder één gedeelde thematiek: de tijdelijkheid van het menselijk bestaan en de verschillende paden die mensen kiezen in het leven. Hoewel de schrijver zinnen heeft geproduceerd waar de gemiddelde lezer van smult, is het soms lastig grip te krijgen op zijn verhalen.
Bekend stond de dichter om de poëtische klanken die hij meegaf aan zijn zinnen, waarmee hij ongeëvenaard proza op de (boeken)planken wist te zetten. De Amerikaanse schrijver waagde zich niet alleen aan bittere literatuur, maar bracht ook essays, toneelteksten, journalistieke artikelen en gedichten voort. Het was wellicht door het engagement dat Johnson toonde in zijn werken, dat hij enkele malen werd gelauwerd met prestigieuze prijzen. Zoals Jesus’ son (1992) over drugsverslaafden en Tree of smoke (2007) dat verhaalt over de Vietnamoorlog. Ook hijzelf stond voor hete vuren: dakloos, verslaafd en berooid als jongeman (voordat zijn schrijverscarrière omvang kreeg). Zo is er een lijn te trekken naar het laatste werk van Johnson: ook in De gulheid van de zeemeermin toont hij zich een geëngageerd auteur. We lezen in dit boek voornamelijk over delinquenten, uitgestotenen van de samenleving, die in een war van hallucinaties schrijven over een betere toekomst en falende kunstenaars, die teren op hun laatste restjes hoop. De dialogen zijn ontzettend sterk door de magische schrijfstijl van Johnson. Hij maakt van iedere zin haast een klein kunstwerk op zichzelf. In de korte, gevatte zinnen lijkt ieder woord precies zo gewikt en gewogen dat de taal tot in zijn meest pure vorm tot zijn recht komt op papier. Wie dit verhaal leest, komt er al snel achter dat er al veel inkt heeft gevloeid uit de pen van deze schrijver en dat dit niet zomaar een ‘vingeroefening’ is.
De gulheid van de zeemeermin telt helaas niet veel pagina’s, maar toch wist Johnson overtuigende portretten van zijn personages neer te zetten. Eén hoofdstuk lang kan een personage intrigeren en (wijze) spreuken – of levenslessen – uitspreken die aanzetten tot diepere overpeinzingen. Die overpeinzingen kunnen echter ook het gevolg zijn van een bepaalde verwarring. Soms wil de schrijver ons zo meesleuren in een gedetailleerd verhaal, dat de rode draad van het korte verhaal zoekraakt. Ook is het niet helemaal duidelijk of bepaalde vertelperspectieven vaker voorkomen of dat er wéér een nieuw personage is geïntroduceerd. Toch blijft die lichte chaos – die zo nu en dan opdoemt – ondergeschikt aan de prachtige, rijke taal waarvan Johnson zijn lezers laat smullen. Wie kennis wil maken met een paar zeer interessante vertellers, zal zich in dit boek kunnen vinden. Wie houdt van één duidelijk plot met één betrouwbare verteller die onafgebroken pakweg 500 bladzijden babbelt, kan dit boek beter niet in handen nemen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kim Saris
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
