Grootse vertelling over een miserabel leven

Al sinds zijn geboorte zijn de kansen voor Ivan Isaenko ongelijk verdeeld. De zeventienjarige Ivan heeft een naar eigen zeggen ‘monsterlijk’ gelaat en moet zich iedere dag voortbewegen in een rolstoel. Auteur Scott Stambach schreef met Het onzichtbare leven van Ivan Isaenko een onvergetelijk debuut met hartverwarmende personages. Hij toont dat liefde voor iedereen is, ook voor hen die denken dat ze het nooit zullen ontvangen.

De kernramp van Tsjernobyl. Op 26 april 1986 ontplofte één van de kernreactoren in het Oekraïense stadje Tsjernobyl, met als gevolg dat een radioactieve rookwolk zich verspreidde in de atmosfeer. De bewoners werden snel uit de besmette gebieden geëvacueerd, maar zij ontkwamen helaas niet aan de giftige dampen en radioactieve stoffen. Door de hoge stralingsdosis die enkelen hadden binnengekregen, stierven zij spoedig aan kanker en andere ziektes.

Tussen de slachtoffers van de Tsjernobyl-ramp groeit de misvormde Ivan Isaenko op. Al zeventien jaren zit hij gevangen tussen de muren van het Mozir Ziekenhuis voor Ernstig Zieke Kinderen – waar lotgenoten als ‘hartgatkinderen’ (kinderen met een ‘gaatje in hun hart’) en van medische apparatuur afhankelijke kinderen worden ondergebracht. Geen patiënt gaat aan Ivans oog voorbij en in zijn opschrijfboekje besteedt hij aan ieder kind een gedetailleerd verslag. Op een dag komt de leukemiepatiënte Polina Poesjkin binnenlopen en zij weet zijn ‘Hoei’ (Russisch voor ‘vleesfluit’) te beroeren. De twee krijgen een innige vriendschap die doet denken aan die van Augustus en Hazel in The fault in our stars. Met zijn venijnige, maar bovenal humoristische opmerkingen geeft Ivan een ontroerend verslag van zijn eigen treurige liefdesverhaal.

Ondanks het feit dat Polina wegteert door haar ziekte, is het geen boek waarbij alleen tranen vloeien. De ijzersterke Polina zorgt er juist voor dat Ivan voor het eerst geluk en liefde ervaart in zijn leven. Hun boeiende gesprekken en de op hol geslagen gedachtes van Ivan over zijn ontluikende seksualiteit getuigen van Ivans genialiteit. Ook de manier waarop Ivan de zusters en de directeur van het ziekenhuis, Michail Kroek, tart met zijn grove opmerkingen is pittig weergegeven. Naast jeugdliefde is er ook plaats voor moederliefde; Ivans lievelingszuster Natalja is de enige die Ivan een warm hart toedraagt en Ivans opbloeiende liefde voor deze ‘vervangende’ moeder is voelbaar.

IJzersterk. Zó noem je een werk dat zo binnenslaat. Het is niet alleen het thema ‘ziekte’ dat de lezer bij vele passages een brok in zijn/haar keel laat wegslikken. Het is de vlotte schrijfstijl van Stambach die op iedere pagina weer de aandacht opeist. Het voorwoord maakt de lezer wijs dat Ivan Isaenko echt heeft geleefd en dit verhaal zelf heeft geschreven. Dat zou al genoeg bewijsmateriaal moeten zijn voor zijn bestaan. Het zijn echter de levendige beschrijvingen van de passerende dagen, maanden, jaren, die doen vermoeden dat dit een echte jongen van vlees en bloed is. Een onfortuinlijke jongen, zo blijkt, maar geen puber die om meelij vraagt. Eerder een die zichzelf profileert als een eersteklas ‘klootzak’ die er alles aan doet om die reputatie hoog te houden. Het is knap hoe Stambach Ivan heeft neergezet als een tiener waar er zoveel van zijn: alleen bezig met zichzelf, een grote mond tegen iedereen en een grote lust voor seks. Dan overvalt de liefde Ivan plots. De ratelende snelheid waarmee hij normaliter zijn gedachten opsomt, vertraagt op dat moment. Met liefkozende woorden weet hij zijn momenten met Polina te beschrijven:

"Toen rolstoelde ik naar de Rode Zaal en veegde het klamme zweet van Polina’s voorhoofd, vastbesloten om bij haar te blijven om nog wat laatste hartslagen op te vangen."

Eén ding is zeker: Ivan is een fantastische verteller. Of moeten we zeggen: Stambach is een geweldige schrijver? De auteur laat met deze debuutroman zien dat hij vele ‘letteroefeningen’ achter de rug heeft en een jargon heeft waaruit hij de meest mooie woorden kan putten. Nu is het uitzien naar zijn volgende roman.