De gezusters Austen: liefde en leed
‘Eenmaal getrouwd zijn vrouwen niet interessant meer. Niet als sleutelfiguren in een verhaal.’ Zo spreekt Jane Austen in 1809. Niet de echte, maar de Jane die is ontsprongen uit de fantasie van uitgeefster en schrijfster Anke Werker (1972). Werker liet haar grote belangstelling voor Jane Austen (1775-1817) al blijken in haar column ‘Lieve J’ op JaneAusten.nl. Die geestdrift zette de schrijfster ertoe om vele reizen naar Engeland te ondernemen, van Austens woonplaats Chawton tot London en Godmersham, waar een deel van Jane's familie woonde. Werker heeft dankbaar gebruik mogen maken van de vele biografieën die over Jane Austen zijn geschreven en gaf de herwonnen informatie op een geheel nieuwe manier prijs: in de vorm van een dagboek. Terugkomend op eerstgenoemd citaat: in dit boek bewijst Werker dat Jane Austen zélf zeker een waardig hoofdpersonage is.
Hoeveel vrouwenharten slaan niet op hol van Mr. Darcy? Wie wil er geen Mr. Knightley aan haar zijde? Wiens hart is er nooit gebroken door een man als Willoughby? Allemaal zijn deze heren creaties van Jane Austen, een zeer geliefde Engelse romanschrijfster. Weerspiegelen deze mannelijke personages de liefde en het leed van Austen zelf? Een interessante vraag, gezien het feit dat Jane Austen ongehuwd bleef. In haar verhalen beschreef Austen ontmoetingen, bals en intriges zó romantisch dat het haast onwerkelijk leek. En toch ook heel realistisch, want haar titelheldinnen kregen altijd een eigen stemgeluid en mochten net als de man lust voelen. De verhouding tussen Jane en haar personages wordt in Jane Austen, onder vier ogen uitgelicht. Jane Austen, die in 1809 in het Chawton Cottage gaat wonen met haar moeder, zus Cassandra en vriendin Martha, begint op dat moment met een nieuw liefdesverhaal. Het verhaal begint steeds meer overeenkomsten te krijgen met het leven van haar zusje Cassandra, die haar verloofde Tom aan een ziekte verloor. In dit boek wordt het perspectief van Jane, die de lezer meeneemt in haar schrijfproces, afgewisseld met dat van Cassandra. Zoals de titel doet vermoeden is dit niet alleen een boek over Jane, maar óók over Cassandra en over de innige band die zij deelden. Cassandra overleefde Jane dertig jaar en kreeg Jane’s volledige erfenis in handen. Cassandra wil de nagedachtenis aan haar zus beschermen en moet daarvoor grote beslissingen nemen…
De fictieve dagboekfragmenten zijn zeker niet de meest boeiende passages. Het is jammer dat Werker een typische beschaafde jonge vrouw uit de achttiende eeuw neerzet: een vrouw die is gebonden aan haar tijd en enkel in zeer deugdzame bewoordingen verslag doet van haar leven. Voor een vrouw die de literaire wereld opschudde met haar sterke, sociale en bovendien spitsvondige gedachtengoed en realistische schrijfstijl, is het dagboek té burgerlijk, te braaf. De beschrijving van haar dagelijkse leven is niet heel boeiend, eerder is de lezer benieuwd naar de ideeën van Austen over haar poëtica. Wanneer Jane reflecteert op haar schrijversleven, is zij het meest interessant en heeft Werker haar prachtige zinnen in de mond gelegd: “Schrijven verlengt je houdbaarheid; door iets tastbaars op aarde na te laten blijf je niet onopgemerkt.”
De memoires van Cassandra zijn indrukwekkender opgeschreven, dáár kan de lezer samen met Cassandra genieten van de nagedachtenis aan Jane: “Zij kan de mooiste Jane achterlaten. Een Jane zonder scherpe randjes en oneffenheden.” Schrijnend is het ook om te lezen hoe de liefde Cassandra werd ontzegd en dat er niemand is die haar complimenten kan geven, van “die liefdevolle uitlatingen. Woorden die er niet toe doen maar de dag kleur geven.” Het blijft echter een lastige klus om Jane Austen te evenaren en al helemaal om in haar hoofd te kunnen kruipen. Werker probeerde het en toonde dat het leven van Jane en Cassandra minder om het lijf had dan die van Elizabeth Bennet of Emma Woodhouse, beide personages in Austens verhalen. Dit verhaal is maar één van de vele interpretaties die er zijn van Jane Austen: Jane Austen, de burgerlijke oude vrijster.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kim Saris
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
