Wat beter in de oude doos kan blijven
Uitgeverij Cossee viert haar vijftienjarig bestaan met zes heel kleine uitgaven in broekzakformaat. Eén van de bundeltjes van 17 bij 11 cm, is Liefde en puin van Hans Fallada (1893-1947). Het al minuscule boekje bedraagt vijf korte verhalen over personages die na de Tweede Wereldoorlog hun leven opnieuw invulling en zin moeten geven én bovenal de dag moeten zien door te komen. Hoewel het bij vlagen romantische passages kent, is het voornamelijk kenmerkend voor naoorlogse literatuur: duister en grimmig en zo vreselijk ouderwets.
Door boeken als deze starten schoolgaande tieners hun schooljaar met lood in de schoenen. Hun grootste angst is dat ze dit soort boeken moeten lezen: grauw tot op het bot, een overvloed aan te ouderwetse woordkeuzes en versteende zinnen die een ‘ver-van-mijn-bed-show’ zijn voor de gemiddelde lezer. En dan zijn we nog niet aangekomen bij het verhaal dat zich voltrekt in niet al te opwindende of begrijpelijke zinnen. Als Fallada al gelauwerd wordt om zijn schrijfkunsten, is dit de verdienste van de oude garde. Bij het lezen van dit boek, begint er zo’n krakende stem in je hoofd te schallen die je hoort als je een oud filmpje bekijkt van Prinsjesdag of Koninginnedag omstreeks 1930 (‘In den beginne van de dag zien we een alleraardigst geklede koningin die duidelijk in haar nopjes is…’). Hoewel het vaak een teken is van respect om het werk van een oude schrijver in zijn oorspronkelijke staat opnieuw uit te geven, is het in dit geval vooral een teken van hoe gedateerd sommige werken zijn. Niet alleen geeft de woordkeuze blijk van die gedateerdheid, maar ook het feit dat het verhaal bijna in zijn geheel verteld wordt en er geen ruimte is voor een boeiende dialoog. Al is het verteltempo wel aangenaam hoog…
Fallada doet een moedige poging om te laten zien hoe verbonden liefde en puin – of: verval – zijn. De auteur laat zien dat liefde niet kan ontstaan én blijven bestaan zonder de keerzijde van liefde: jaloezie, vervreemding en verlatingsangst. Over hoe mensen te pas en te onpas weer met elkaar in katzwijm vallen, terwijl de ernstige gevolgen van de oorlog terug te zien zijn in de ruïnes om hen heen. Fallada spot met al die stelletjes die vol hoop hun blik richten op de toekomst. Hij spot echter ook met de gewone man, in wie ieder zich kan vinden omdat Fallada zijn personages zo diepmenselijk portretteert. Fallada schrijft over thema’s die altijd universeel zullen blijven: liefde, jaloezie, angst en hoop. Hierdoor zou je kunnen zeggen dat hij ook doordringt tot onze tijd. Dát zou echter een te boude stelling zijn. Juist door het engagement van Fallada met zijn eigen tijd, voel je als lezer de distantie met de huidige tijd waarin we leven. Dat nodigt de lezer uit om zich te verdiepen in de historische context, om bepaalde zaken beter te kunnen plaatsen. Het is echter een kwestie van smaak en interesse om dit ook daadwerkelijk te doen.
Het kleine pocketboekje Liefde en puin is gezien het formaat makkelijk om mee te nemen, maar het is nóg makkelijker om het niet te lezen. Waarom? Om het simpele feit dat dit boek niet rechtdoet aan de schrijver die op terechte wijze faam maakte met boeken als Alleen in Berlijn en Wat nu, kleine man?. Zowel de schrijfstijl als de inhoud als de bijna ondraaglijke woordkeuze eisen zoveel van de lezer, dat ze beter tot hun recht komen als we ons als lezer kunnen concentreren op een boek met één verhaal en meer verdieping.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kim Saris
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
