Een meer dan aardig, tijdloos sprookje
Vrijwel iedereen kent het verhaal: de dag voor zijn proefwerk over insecten leert Erik Pinksterblom ’s avonds in bed nog even uit het boek ‘Solms’ Beknopte Natuurlijke Historie’ als ineens de portretten in zijn slaapkamer beginnen te leven. Erik is verrukt als ook zijn favoriete schilderij, waarop een weide met schapen en een herder staan afgebeeld, begint te bewegen. Hij uit zijn wens om de wereld van het schilderij te mogen verkennen en klimt over de rand, waar hij al gauw zo klein wordt als een insect. Op zijn reis om de rand terug te vinden ontmoet Erik alle insecten waar hij over geleerd heeft. Hij komt bekend te staan om zijn domme acties, maar vooral om zijn kennis van elke soort. Door Erik gaan de dieren twijfelen of ze het allemaal wel goed doen volgens Solms, maar de jongen benadrukt steeds dat ze op hun instinct moeten vertrouwen omdat het tot nu toe altijd goed gegaan is en hij ontdekt dat de insecten het zelfs beter doen dan de schrijver van zijn boek beschrijft.
De insecten blijken erg op mensen te lijken en hebben zowel goede als slechte eigenschappen. De wespen (die Erik stuntelend “wepsen” noemt) “van een zeer oude familie” Van Vliesvleugel kijken neer op iedereen zonder angel, de vlinder raakt helemaal in de war als hij vlinders in zijn buik krijgt en de worm denkt ondanks zijn duidelijke gebreken dat hij het uitverkoren dier is dat het meest ontwikkeld is van allemaal. Hij ziet Erik met zijn twee poten “dat is twee te veel, maar werkelijk het minste wat ik hier, buiten mijn eigen familie natuurlijk, in de omtrek heb aangetroffen” aan voor een “worm-op-weg” voor wie nog hoop bestaat. Zonder belerend te klinken houdt Bomans de mens hiermee een spiegel voor. Tevens zet hij de lezer aan het denken over het leven. Hij presenteert een bijzondere kijk op het leven als Erik bijna levend begraven wordt door een doodgraver. Dit diertje ziet zichzelf als het middelpunt van het universum omdat iedereen voortdurend bezig is dood te gaan en dus op weg is naar zijn eettafel. Hij blijft hopen dat Erik na wat natrekkingen alsnog lekker met zijn pootjes omhoog gaat liggen; “zolang er leven is, is er hoop”. Hij biedt hem zelf een diner aan zodat hij wat dikker en ronder kan worden. Dat komt de kwaliteit immers ten goede. Natuurlijk loopt het precies zo met hem af als je meteen al verwacht.
‘Erik of het klein insectenboek’ wordt als een jeugdboek beschouwd, maar voor volwassen is het ook erg leuk. Veel diepere lagen lijken er niet te zijn waardoor het boek niet door iedereen als literatuur erkend wordt, maar de diepere gedachten achter het gefilosofeer over het leven die de meeste jonge lezers grotendeels zullen ontgaan voegen voor volwassenen veel toe. Ondertussen slaagt Bomans erin de jonge lezer bewust of onbewust iets te leren over insecten, ook al heeft hij duidelijk ook veel uit zijn duim gezogen, en toont hij nog even het belang van aaneen schrijven aan als Erik een bij ontmoet die “was handelaar” op zijn kaartje heeft staan, waarop de jongen prompt vraagt wat hij nu dan is, menend dat het wel erg omslachtig is om te zeggen dat je handelaar wás. Hiermee wordt ook weer gereflecteerd op de rol die ieder speelt in de maatschappij.
De humor die duidelijk in het boek zit, is voor lezers van alle leeftijden leuk en begrijpelijk. Hoogtepunten zijn de reactie van Erik op het praktische lied van de vlinder, de geruchten over een dode houtwurm bij de dam, die de houten schilderijrand blijkt te zijn, en de worm die zich “van louter vergenoegdheid” letterlijk en figuurlijk in steeds ingewikkeldere bochten wringt, waarna de mieren de knoop doorhakken over zijn lot.
De alwetende verteller en de samenvattingen van het volgende hoofdstuk onder het hoofdstuknummer storen niet, maar roepen juist een goede sfeer op voor een sprookje. Het boek leest vlot en het taalgebruik is niet ingewikkeld. Midden twintigste-eeuwse aanduidingen als “aardige beesten” dragen bij aan de sfeer. Het boek eindigt zoals de lezer verwacht. Omdat het verhaal niet leunt op een verrassingseffect en het einde algemeen bekend is, is dit niet teleurstellend. Een andere conclusie was niet denkbaar geweest en de reactie van Eriks juffrouw op de antwoorden die hij ingevuld heeft bij het proefwerk voegt wel degelijk iets toe waardoor het Bomans vergeven wordt dat hij voor dit cliché gekozen heeft.
‘Erik of het klein insectenboek’ is een tijdloos sprookje dat jonge lezers aan zal spreken door Eriks avonturen in de insectenwereld en de simpele stijl, maar dat ook de volwassen lezer veel moois biedt. Om in Bomans taal te blijven: het is een meer dan aardig boekje.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kim Schreurs
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
