‘Ontworteld’ weet niet te betoveren
Naomi Novik werd bekend met de ‘Temeraire’-serie. ‘Ontworteld’ is haar eerste op zichzelf staande boek. In 2016 werd het genomineerd voor de Hugo Award en won het de Nebula Award voor beste roman. ‘Ontworteld’ doet door de sprookjesachtige setting en sfeer aan een sprookje denken. Dat is niet zo gek, want het verhaal is losjes gebaseerd op een Pools sprookje dat Noviks moeder haar dochter vroeger vaak voorlas. Daarin ligt ook de verklaring voor de prachtige, exotisch aandoende en soms lastig uit elkaar te houden namen van de landen en personages.
‘Ontworteld’ wordt vaak beschreven als een sprookje voor volwassenen. Het lijkt echter eerder een middelmatig young adultboek. Het eerste hoofdstuk is indrukwekkend. Door de beschrijving van hoe Draak Sarkan – die helemaal geen draak is maar een onsterfelijke tovenaar – elke tien jaar een meisje opeist zit je meteen in het verhaal. In enkele goedgekozen zinnen roept Novik een wereld op waarin de angst voor het Woud en het dienen van Sarkan voelbaar is. Zo goed wordt het echter nergens meer.
Het begin van het boek is nog best aardig. Het is vermakelijk om de onhandige Agnieszka te zien stuntelen met haar taken en om haar te zien zoeken naar een manier om met de stugge Sarkan om te gaan. Het is duidelijk dat ze zich allebei ongemakkelijk voelen en dat ze niet weten wat ze met de situatie aan moeten. De tovenaar stelt zich als een ongevoelige hork op, maar later wordt duidelijk waarom hij zich zo gedraagt, waardoor je er in ieder geval een béétje begrip voor kan opbrengen, al maakt dit het niet goed. Agnieszka, die een hekel heeft aan mooie jurken en feestjes, komt erg cliché over. Haar liefde voor de natuur past bij het verhaal en haar klunzigheid is grappig. Het is jammer dat hier later in het verhaal weinig aandacht voor is. Het grootste probleem zit bij de andere personages. De perfecte Kasia heeft weinig persoonlijkheid en haar rol in het verhaal is volslagen onduidelijk. Ze lijkt alleen maar opgevoerd te worden om het verhaal vooruit te helpen. Daarnaast krijg je totaal geen beeld van de familie van Agnieszka en Kasia. Het is vreemd dat je er pas aan het eind van het boek achter komt dat die laatste broers en zussen heeft. Pas op het moment dat ze nodig zijn lijkt Novik zich te herinneren dat zij er ook nog zijn.
Doordat het tempo hoog is wordt het begin dat inhoudelijk weinig om het lijf heeft niet saai. Het verhaal lijkt echt te beginnen als het Woud een poging doet een deel van de vallei te veroveren. Al gauw blijkt echter dat er niet één doorlopend plot is. Er moeten steeds nieuwe problemen opgelost worden. Het lijkt alsof je losse verhalen leest. Je weet niet waar het verhaal heen gaat. Dit komt de spanningsopbouw niet ten goede. Om het toch nog spannend te maken heeft Novik veel hoofdstukken laten eindigen met een cliffhanger die er inderdaad voor zorgt dat je verder wil lezen. Helaas valt de spanning in het volgende hoofdstuk meteen weer weg. Een enkele keer komt Novik pas hoofdstukken later terug op eerdere gebeurtenissen terwijl je je afvraagt wat er gebeurd is. Soms krijg je zelf helemaal geen antwoord op je vragen. Dit wekt de indruk dat Novik zelf eigenlijk ook geen idee heeft.
Het magisch systeem rammelt aan alle kanten. Dat magie voor iedereen anders werkt en dat twee tovenaars samen meer kunnen bereiken dan alleen is mooi bedacht. Tegelijkertijd is het allemaal onlogisch. Magie lijkt niet gebonden te zijn aan regels, de spreuken zijn lachwekkend en er wordt de indruk gewekt dat alles mogelijk is, dus het is een raadsel waarom niemand in al die tijd een manier heeft gevonden om het Woud te verslaan. Dat Agnieszka bijzonder getalenteerd blijkt te zijn en de moeilijkste dingen intuïtief voor elkaar krijgt terwijl ze niet in staat is iets te bereiken met simpele spreuken is totaal ongeloofwaardig. Het uithoudingsvermogen van de tovenaars is ook uitzonderlijk. Zelfs als ze doodop zijn weten ze nog ergens nieuwe energie vandaan te halen om van alles en nog wat te doen – ook dingen die niets te maken hebben met zichzelf verdedigen. Novik heeft een bizar slecht gevoel voor timing.
Natuurlijk is er ook nog sprake van een romance – als je één zoenscène en één seksscène die uit de lucht komen vallen zo kunt noemen. Deze verhaallijn past echter niet bij het boek en weet door het totale gebrek aan chemie tussen de personages totaal niet te overtuigen.
Niet alles is teleurstellend. Goed en kwaad is prachtig genuanceerd en het glimpje inzicht dat je krijgt in enkele relaties is erg interessant. Op zich worden de acties van de tovenaars aan het hof en de leden van de koninklijke familie ook goed verantwoord. Toch is moeilijk te geloven dat ze hun beoordelingsvermogen volledig laten vertroebelen door hun verlangen naar bewondering en macht.
Het Woud is een geduchte tegenstander die niet zomaar te verslaan is. Novik spaart haar personages niet; de doden vallen bij bosjes. Dat maakt het echter des te toevalliger dat enkele gewoon niet dood lijken te kunnen. Hoewel een magisch bos zelf niet erg origineel is, is wat het eigenlijk blijkt te zijn dat zeker wel. Deze onthulling maakt het boek nog enigszins de moeite waard. Het afgeraffelde einde dat weinig diepte heeft valt echter weer tegen.
Al met al voelt ‘Ontworteld’ als een achtbaanritje waarbij je steeds geen idee hebt wat je na elke bocht te wachten staat, dat af en toe dreigt te ontsporen en waar je uiteindelijk behoorlijk gedesillusioneerd van terugkeert.
(2½ ster)
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kim Schreurs
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
