Arabische mythologie in onevenwichtig fantasydebuut

S.A. Chakraborty bedacht The city of brass omdat ze haar passie voor de Midden-Oosterse geschiedenis kwijt wilde in een verhaal. De Daevabad-trilogie, waarvan dit het eerste deel is, is een hommage aan de diversiteit van de Islamitische wereld. Arabische mythologie speelt een grote rol in dit debuut, dat vernoemd is naar een verhaal uit Duizend-en-een-nacht.  

De twintigjarige Nahri houdt zichzelf in leven in het Caïro van de achttiende eeuw door te stelen en door haar gave om mensen te genezen te misbruiken om hen op te lichten. Als ze bij een uitdrijvingsritueel per ongeluk de Daevastrijder Dara oproept ontdekt ze het bestaan van een magische wereld. Dara brengt haar naar Daevabad, de stad van messing, waar ze veilig is voor wezens die haar dood willen. Daar woont Alizayd, de achttienjarige tweede zoon van de koning. Door zijn onderwijs in de leer van God ziet hij hoe verkeerd het is dat de shafit, de inwoners met gemengd bloed, onderdrukt worden. Als hij opkomt voor hun rechten raakt hij betrokken bij een radicale groepering. Nahri en Ali moeten trouw blijven aan zichzelf in het politieke Daevabad waar iedereen geheimen en eigen belangen heeft.

Moslima Chakraborty geeft een stem aan personages die in de Westerse literatuur nauwelijks voorkomen. Ali wordt door zijn geloof geïnspireerd om op te komen voor wat in zijn ogen juist is. Jong en naïef als hij is ziet hij echter niet het hele plaatje. Zijn religieuze achtergrond krijgt vergeleken met zijn vaardigheden in gevechten wat weinig aandacht. Met Nahri zet Chakraborty een sterk vrouwelijk personage neer. Hoewel Nahri tot de verbeelding spreekt komt ook niet elke eigenschap van haar goed uit de verf. Dat ze mensen oplicht is relevant voor haar gedrag en de manier waarop ze omgaat met andere personages, maar dat ze een dief is wordt vooral vaak gezegd en speelt verder nauwelijks een rol.

De geschiedenis van de verschillende wezens en stammen die in het boek voorkomen is erg goed uitgedacht. Chakraborty gebruikt haar historische kennis om die te verweven met gebeurtenissen uit onze eigen geschiedenis.

Het sterkste punt van het boek is dat er relevante onderwerpen als discriminatie, onderdrukking en de macht om een eigen waarheid te bedenken worden aangestipt zonder dat het verhaal te zwaar wordt. Daarnaast is niets zwart-wit. Alle personages hebben twijfelachtige opvattingen. Zo komt Ali op voor de shafit, maar kijkt hij neer op de Daeva’s. Dat maakt de conflicten realistisch. Het zorgt er echter ook voor dat het lastig is om inzicht te krijgen in wat er allemaal aan de hand is. Daarbij helpt het niet dat het moeilijk is om te onthouden wie tot welke stam behoort en welke groep waarom een conflict heeft met welke andere groep. In de vrij beperkte verklarende woordenlijst die wel uitleg geeft over de verschillende wezens staat hier helaas niets over.  

Het boek snijdt veel kwesties aan die volwassen lezers aan zullen spreken, maar bij vlagen leest het als een young adultboek. Alle punten die jongvolwassen lezers verwachten worden netjes afgewerkt. De personages zijn jong en gedragen zich soms nog jeugdiger dan ze zijn. Zelfs de eeuwenoude Dara lijkt wel een puber. De verplichte onmogelijke romance komt uit de lucht vallen en voelt daardoor onnatuurlijk. Het ene moment lijken de personages helemaal geen band te hebben en het volgende moment verklaren ze elkaar wanhopig de liefde. Verder heeft dit debuut nog enkele kleinere onvolkomenheden. Zo zijn de dialogen erg gekunsteld, zijn handelingen in actiescènes onlogisch of erg overdreven en verstrijkt er meer tijd dan je denkt, maar voelt het aan als minder waardoor het lijkt alsof alles heel snel gaat. In sommige scènes gebeurt veel tegelijkertijd of vlak na elkaar, wat niet erg geloofwaardig is.

Het verhaal komt snel op gang, maar daarna kabbelt het voort tot enkele onverwachte ontwikkelingen razendsnel het einde in gang zetten. Hoewel niet alle vragen beantwoord worden is, dit eerste boek redelijk afgerond. De schokkende onthullingen in de epiloog maken nieuwsgierig naar het tweede deel. 

The city of brass is een aardig debuut dat op een prachtige manier inzicht geeft in de Arabische mythologie, maar waarin Chakraborty’s gebrek aan schrijfervaring doorschemert. Dat maakt dat dit veelbelovende begin van deze trilogie net bovengemiddeld is.