De complexiteit van partnermoord

Een gebrek aan lef en veelzijdigheid kan je Corine Hartman moeilijk verwijten. Na de harde en succesvolle actiethrillers rond Jessica Haider besloot ze het roer helemaal om te gooien. Een vlaag van waanzin werd op de lezer losgelaten: een subtiele, ingetogen literaire thriller waarin de mooie, soms poëtische bewoordingen haaks stonden op het gruwelijke gezinsdrama dat zich voor de ogen van de lezer voltrok. Een geslaagde verkenning van het subgenre ‘domestic noir’ dat voor zowel lezer als schrijfster smaakte naar meer.

En nu is er Sluipend gif. Een verhaal geïnspireerd op de zaak Jacqueline Sauvage, een Française die 47 jaar lang zowel fysiek als mentaal werd mishandeld door haar man. Ze nam het recht in eigen handen, vermoordde haar echtgenoot en werd veroordeeld tot 10 jaar cel. Mede op vraag van haar kinderen en door de toenemende druk van een bijna volledige natie verleende president Hollande enkele jaren later gratie.

‘Mensen denken altijd dat in kleine gemeenschappen – ook zoals Bronkhorst, ja – iedereen alles van elkaar weet. Mooi niet, dat weten die mensen in kleine gehuchten wel beter, of niet soms, hè, ma?’

Enter Jacqueline en Gijs. Een schijnbaar gelukkig koppel, maar binnen hun eigen muren is het net iets helemaal anders. Gijs is perfectionistisch, manipulatief en intimiderend. Ontslagen na een reorganisatie werkt hij nu als pontvaarder, maar veel voldoening en eer valt daar niet uit te halen. Naar de buitenwereld toe laat hij geloven dat dit een eigen keuze was, maar het ontslag is eigenlijk nooit verwerkt. En dat moet Jacq bekopen. Zij ondergaat alles. Heeft ook veel andere zaken aan haar hoofd. De zorg om haar manisch-depressieve moeder bijvoorbeeld, of het gemis van haar dochter Hanna die enkele jaren geleden het huis om onbekende redenen verliet. Als haar moeder plotseling sterft, besluit Jacqueline dat het zo niet verder kan. Ze wil niet vegeteren, en in alle wanhoop ziet ze maar één uitweg: Gijs moet dood.

Kan een thriller waarvan je de afloop al deels op voorhand kent eigenlijk nog wel spannend zijn? In het geval van Sluipend Gif is het antwoord zonder enige twijfel ja. Met dank aan een zorgvuldig opgebouwd plot, de levensecht neergezette personages en de subtiele onderhuidse spanning die zich als een sluipend gif - what’s in a title - langzaam maar zeker in het hoofd van de lezer nestelt.

Reeds van bij de proloog neemt Hartman de lezer als stille getuige mee in het levensverhaal van Jacq en Gijs. Grote thema’s als manisch-depressiviteit, gedwongen ontslag en euthanasie passeren de revue en worden, net als de figurerende vrienden van het koppel, vakkundig gebruikt als bouwstenen om een band met de protagonisten te creëren. Emoties worden tastbaar: vreugde, verdriet, liefde, haat. Cruciale ingrediënten voor een verhaal waarin het onuitgesprokene soms meer zegt dan het geschrevene en niets lijkt wat het lijkt te zijn. Of toch?

Via de constante wisseling van perspectief krijgen zowel Jacq, Gijs als Hanna alle ruimte om hun persoonlijk verhaal te vertellen en de informatie die daaruit voortvloeit, dwingt de lezer tot het continu bijstellen van vermoedens. Het is allemaal niet zo eenvoudig als het lijkt en de manier waarop Hartman die gelaagdheid in het verhaal weet te brengen is enkel lovenswaardig. Puur, realistisch, wars van enige vorm van sensatie.

Het maakt van Sluipend Gif niet enkel een intrigerende psychologische thriller, maar ook een fascinerend 272 pagina's tellend verhaal waarin de complexiteit van partnermoord haarfijn is verwerkt.