Korte afdaling naar de hel

Deze verstripping van een jeugdroman van Jason Reynolds mag dan wel volledig in waterverf gemaakt zijn, het is allerminst een schilderachtige wereld die hierin in zachte pastel naar voren komt. De clash tussen zeemzoete techniek en keiharde inhoud zet de rauwe werkelijkheid van de zwarte straatbendes nog meer in de verf.

Wills grote broer Shawn wordt op straat doodgeschoten, voor zijn ogen. Geweld tussen Afro-Amerikanen is niet ongewoon in New York en zeker niet in Wills familie, maar Will is er kapot van. Hij kent de drie regels die zijn broer hem leerde, en die hij leerde van hun vader, en hij op zijn beurt van zijn grote broer: niet huilen, niet klikken, wraak nemen! Will denkt te weten wie de dader is – Shawns jeugdvriend, maar nu lid van een rivaliserende bende. De enige buurtsuper waar Shawn een speciale zeep voor hun moeder koopt, ligt in het territorium van de Dark Suns. Will neemt een pistool en de lift van hun flatgebouw naar beneden, om Riggs op te zoeken en dood te schieten. 67 seconden duurt de afdaling. Op 67 seconden tijd groeit bij Will de twijfel.

Jason Reynolds is een Afro-Amerikaanse slamdichter en schrijver van jeugdboeken die een niet zo fraai beeld schetsen van het lot van zwarte jongeren, al heeft de auteur naar eigen zeggen vooral slechts één bekommernis met zijn boeken: dat ze niet boring zijn. Dat is zeker niet het geval met 67 seconden. In het Nederlands zijn van Reynolds vertaald: Toen ik de sterkste was, Echte Amerikaanse jongens en 67 seconden, de vertaling van Long way down. Die titel slaat zowel op de trage lift, wat de op wraak beluste Will aanvankelijk ergert, als op de oneindige, neerwaartse spiraal van het bendegeweld.

Tijdens de afdaling met de lift krijgt Will op elke verdieping een denkbeeldige medepassagier die bij hem de twijfel doet groeien over zijn plan: Buck (doodgeschoten bij een overval), zijn moordenaar Frick (die een plek probeerde te veroveren bij de Dark Suns), Dani (verdwaalde kogel in de speeltuin), oom Mark (dealer die op de verkeerde straathoek werkte), hun vader (die hiervoor wraak wilde nemen, maar zich van dealer vergiste, waarop hij op zijn beurt weer doodgeschoten werd) en uiteindelijk Shawn zelf, die Frick te grazen had genomen om Buck te wreken. Alle geesten uit het verleden peperen het onrechtstreeks bij Will in: hij is een dwaas om dit te doen – niet alleen kan hij niet met een pistool overweg: geweld is een lange en oneindige weg naar de hel. Aan het eind van de afdaling moet Will een keuze maken: neemt hij de kans om de spiraal van geweld te doorbreken?

De lezer doet er iets langer over dan 67 seconden om dit boek te lezen, maar de stripversie gaat alleszins sneller voor wie een jeugdboek nog te lang duurt. Maar zelfs als strip leest 67 seconden zo vlot als een slamdunk. De New Yorkse illustrator Danica Novgorodoff was hiermee niet aan haar eerste graphic novel toe. Ze tekent over het moederschap, het klimaat, de oorlog in Irak, coming of age … Haar waterverftekeningen nemen hier soms dubbele pagina’s in, laten zich niet inperken door kaders, zijn soms impressionistisch en soms realistisch, maar altijd overtuigend en sterk. Het contrast tussen deze techniek en de inhoud van het boek werkt in het voordeel van de beleving ervan. Ook de tekst wordt grafisch gebruikt, bijvoorbeeld bij heftige emoties. De vertaler heeft wel haar werk gehad met het slang van de New Yorkse straat, waarbij het originele taalgebruik zoveel mogelijk, zolang het nog begrijpelijk is, bewaard is gebleven, bv. ‘snitchen’ (klikken), ‘hosselaars’ (drugshandelaars), een ‘fittie’ (ruzie). Na deze boeiende onderdompeling in het straatgeweld kan dit confronterende boek via zijn verstripping een aanzet zijn om Reynolds’ andere werk te leren kennen.