Een ontmenselijkt beeld van de oorlog
Als een splinterbom heeft deze autobiografische roman, Anatomie van een soldaat, in vele fragmenten en flashbacks een sterke impact op de lezer door de vreselijke gevolgen te tonen van moderne oorlogsvoering voor zowel de plaatselijke bevolking als de betrokken buitenlandse militairen. De Britse auteur en oorlogsveteraan Harry Parker doet dat in een zeer originele en blijvend prikkelende vorm van antropomorfisering of het tot leven wekken van de omgeving van de personages.
Nergens in het boek wordt de missie genoemd, maar oorlog in Afghanistan is duidelijk de achtergrond voor dit portret van een kapitein die bij de explosie van een bermbom zijn beide benen verliest. In korte, door elkaar geschudde hoofdstukjes krijgen we een steeds vollediger beeld van wat de militair overkomen is, hoe voor zijn leven gevochten wordt door dokters, hoe zijn naasten op zijn verminking reageren en hoe verpleegkundigen hem letterlijk weer op de been helpen. Maar ook krijgen we zicht op zijn leven vóór de aanslag. En lezen we hoe hij begaan was met het lot van de plaatselijke bevolking én van zijn ondergeschikten. Omdat de auteur zelf in Afghanistan zijn benen verloor, gaan we er maar van uit dat hij als militair ook zo was.
En ook zijn bedenkingen had over ‘de vijand’. De auteur staat immers stil bij de andere kant: bij de dorpsoudste die van de aanwezigheid van de militairen het beste probeert te maken, bij zijn zoon die lijdt onder zowel rebellen als de vreemdelingen, bij de ‘terroristen’ die de militairen op alle mogelijke manieren bestrijden, maar vooral de plaatselijke bevolking terroriseren. Auteur Harry Parker doet goed aanvoelen hoe zwaar de constante dreiging voor de buitenlandse troepen is en hoe frustrerend hun ervaringen met de lokale bevolking zijn, waarvoor ze tegelijk bezorgd en beducht zijn. Kapitein Tom Barnes heeft het goed voor met de mensen, maar komt, als de zoveelste tijdelijke bevelhebber, niet verder dan loze beloften en staat machteloos wanneer geweld ook onschuldige slachtoffers maakt.
Als een machteloos, onbeduidend radertje in de oorlogsmachine wordt hij in de hoofdstukken die over hem gaan dan ook steevast bij zijn soldatennummer BA5799 genoemd door de ik-vertellers. Die vertellers zijn elk hoofdstuk anders. Er zijn geen twee dezelfde vertellers in het hele boek. Ze zijn namelijk een rugzak, een schoen, een batterij, een rolstoel, een handtas, een bacterie, een spiegel, een medisch instrument, een kogelvrij vest… Een geantropomorfiseerd voorwerp dat in elke scène deel uitmaakt van de omgeving van het hoofdpersonage: een vondst van de auteur die – misschien net door de afwisseling van vertellers - helemaal niet geforceerd of bevreemdend overkomt en vooral de ontmenselijking van de personages dient, die slechts een nummer, een voornaam of zelfs helemaal geen naam hebben.
Bovendien houden de antropomorfe vertellers de lezer bij de les: die is namelijk verplicht aan het begin van elk hoofdstukje de inspanning te doen uit te zoeken wie (of beter gezegd: wat) er nu aan het woord is. Vaak geeft de auteur dat snel prijs, soms is dat wat minder duidelijk. De verschillende vertellers werpen soms ook vanuit hun eigen perspectief in verspreide hoofdstukken een licht op dezelfde scène. In het ene fragment volgen we de fiets die in een explosie de lucht ingeblazen wordt, in een ander de drone die de explosie veroorzaakt.
Een aardige en inhoudelijk zinvolle gimmick, een uitdagende structuur en een geëngageerd, genuanceerd beeld van de oorlog verhinderen echter niet dat de werkelijke inhoud van de roman tamelijk mager is: verder dan de verminking en revalidatie van de soldaat en de impact van de oorlog op enkele locals komt het boek niet. Bovendien verliest de auteur zich soms een beetje in erg gedetailleerde beschrijvingen van onder meer chirurgische ingrepen of militaire handelingen. De bijzondere vormgeving en de authenticiteit van een getuigenis uit eerste hand doen dit oorlogsboek zonder omstandig verhaal of spannende plot er echter toch uitspringen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
