Beer op Facebook

Titel en covertekening maken meteen duidelijk waar dit prentenboek, bestemd voor kinderen vanaf 5 jaar, over gaat: over sociale media. Kinderen (of ze nu al kunnen lezen of niet) lijken steeds vroeger te vergroeien met een smartphone of tablet en een stichtend kinderboek over verantwoord sociale-mediagebruik kon dus niet uitblijven. Het prentenboek is echter onvermijdelijk voorspelbaar (‘matig je facebookgebruik’ en ‘let op je échte vrienden’), maar de tekeningen maken veel goed.  

Het prentenboek is de winnaar van de tweejaarlijkse Key Colours Illustrator’s Award, een dure naam voor wat voorheen gewoon de Prijs van de Stad Hasselt was: een manuscriptenwedstrijd voor prentenboeken, ingericht door de kinderboekenuitgeverij Clavis in Hasselt met als bekroning een publicatie. Een handig middel om (internationale) debutanten aan te trekken, maar veel blijvers zijn er niet uit voortgekomen. Of de jonge Francesca Pirrone, afgestudeerd aan de Academie voor Schone Kunsten in Firenze, hiermee een doorbraak kent in de Lage Landen valt nog af te wachten. Haar portfolio bevat vooral prentenboeken met dieren in de hoofdrol en dat blijkt ook in Bruno heeft wel 100 vrienden: Bruno is een beer die per toeval een smartphone vindt en verslaafd raakt aan het ding. Hij merkt al snel dat je er vrienden mee kunt maken, over de hele wereld verspreid. Zijn twee kameraden Renzo en Rico zeggen dat zij zijn vrienden zijn, maar ‘jullie zijn maar met z’n tweetjes’, zegt Bruno, die algauw geen tijd meer voor hen heeft, tokkelend met zijn virtuele vrienden of naar filmpjes kijkend of muziek aan het luisterend. Tot op een dag de telefoon het begeeft: batterij leeg. Ontredderd zoekt Bruno steun bij Renzo en Rico en ziet in: ‘Jullie zijn mijn echte vrienden!’  

Fijn dat Bruno uiteindelijk het licht weer ziet (nadat dat van zijn smartphone is gedoofd), maar het is niet helemaal duidelijk hóe hij opeens inziet dat zijn kameraden zijn enige echte vrienden zijn en in één klap het toestel vergeet om echt plezier te gaan maken. Dat vertelt de auteur/illustrator niet. Louter omdat ze hem een dikke knuffel geven wanneer hij zo van de kaart is? Ook een beetje ongeloofwaardig is dat Bruno meteen begrijpt dat zijn vondst een telefoon is en dat je er online heel veel mee kunt doen op sociale netwerken. Facebook wordt nergens genoemd, maar wordt duidelijk geviseerd met de beer die tot wel 500 ‘vrienden’ komt. Het boek zegt ook nergens dat je wel degelijk nuttig én verantwoord gebruik kunt maken van internet of sociale media: het is alles of niets, lijkt het daarentegen te zeggen. Ofwel ben je verslaafd, ofwel een geheelonthouder. Eigenlijk zegt het boek niet je dataverkeer te matigen, maar zelfs het helemaal op te geven. Dat lijkt nu ook weer niet de juiste boodschap te zijn: sociale media zijn er nu eenmaal en kinderen ga je heus niet zover krijgen ze links te laten liggen. Je moet ze juist leren er verstandig mee om te gaan.  

Zoals gezegd zijn de tekeningen dan wel weer een bekroning waard: Pirrone creëert expressieve personages die in een sober, maar smaakvol decor bewegen, met veel aandacht voor zachte kleuren, originele elementen (de planten) en attributen (meubels) en details (zo zie je al op de beginplaten flitsen van de oorspronkelijke eigenaar van de verloren smartphone). Ze drukt de verveling van Renzo en Rico (die het zonder hun vriend moeten stellen) of de ontreddering van Bruno goed uit (met schaduwen). Grafisch dus een sterk prentenboek, maar verhaaltechnisch had de jonge Italiaanse misschien wat meer begeleiding kunnen gebruiken.