Stof tot nadenken
De geschiedenis herhaalt zich: een kleine honderd jaar geleden verzandde het centrum van de Amerikaanse Mid West, letterlijk, en vandaag vertoont het fenomeen zich door de opwarming van de aarde opnieuw. Illustrator/animator Aimée de Jongh maakte er een dramatische beeldroman rond, opgehangen aan de vele fotografische getuigenissen uit de Dust Bowl.
Het zorgelijke en vroegtijdig verouderde, maar toch beeldschone gezicht van Florence Owens Thompson (32) tussen twee van haar zeven kinderen is een van de sterkste beelden die in de jaren 1930 zijn gemaakt en die de armoede van de Grote Depressie in de Mid West aanschouwelijk maken. Een kwart miljoen foto’s zijn toen gemaakt voor het federale bureau Farm Security Administration, dat met het in beeld brengen en verspreiden van foto’s (in onder meer Life) bij overheid en grote publiek begrip vroeg voor de schrijnende toestand op het Amerikaanse platteland. Door de economische crisis, een tien jaar durende droogte én ongebreidelde landbouw (waarbij de almaar omgeploegde oorspronkelijke prairies compleet verschraalden) werden leven en werken onmogelijk in de zogenaamde Dust Bowl, een gebied rond de staten Kansas en Oklahoma. Liefst 2,5 miljoen klimaatvluchtelingen trokken in wanhoop naar het westen, maar in Californië was ook niet voor iedereen werk…
Een tragische, vergeten episode in de Amerikaanse geschiedenis, die Aimée de Jongh tot leven brengt met de jonge, sociaal bewogen fotograaf John Clark. Hij wordt geëngageerd door het FSA om een maand lang foto’s te maken van de levensomstandigheden in de Panhandle van Oklahoma. De New Yorkse fotograaf ervaart aanvankelijk wat achterdocht bij de nochtans hartelijke zuiderse boerenbevolking, maar vinkt stelselmatig de opgelegde thema’s af: stofstorm, hongerige kinderen, vertrekkende familie, verlaten huizen…
Hij ervaart aan den lijve hoe alomtegenwoordig het stof is, onder meer als hij zelf zijn auto moet uitgraven na een stofstorm. Hij leert zelfs het verschil tussen stof en zand: ‘Zand heeft gewicht en massa. De korrels glijden een voor een door je vingers heen. Stof is echter zo fijn dat je een enkel stofdeeltje niet met het blote oog kunt zien.’ Niet verwonderlijk dat nogal wat bewoners – vooral kinderen – last krijgen en zelfs sterven aan stoflongen. Geleidelijk aan leert hij enkele families beter kennen. Hij trekt zich hun persoonlijke tragedies sterk aan en begint zich vragen te stellen bij het nut van het fotograferen van hun ellende. Want ondanks de pakkende beelden staan de foto’s altijd los van hun context.
Heel eventjes lijkt de auteur hiermee een commentaar op onze huidige beeldenmaatschappij te willen geven. Ook toen al kregen de fotografen van het FSA de kritiek dat ze ‘de waarheid een beetje hielpen’, door bijvoorbeeld eenzelfde koeienschedel telkens weer in desolate decors te gebruiken. De Jongh gaat echter niet dieper op dit thema in. Wel op de veranderende houding van Clark, die beseft dat ‘een fotograaf die te dicht bij zijn onderwerp staat, scherpte verliest’ en zijn opdracht teruggeeft. Al is dat een wat overdreven reactie: sympathie voor of betrokkenheid bij een onderwerp hoeft de objectieve weergave ervan toch niet in de weg te staan? En al zeker niet de verkondiging ervan, die zou moeten bijdragen aan de oplossing. Ook de vader-issues die Clark heeft, komen wat geforceerd over. En een schokkende ervaring bij een bevriende familie is al te melodramatisch.
Niettemin is Dagen van zand zonder twijfel de Jonghs sterkste grafische werk tot nog toe in een oeuvre dat (in 2014) al indrukwekkend van start ging met haar verfilmde debuut De terugkeer van de wespendief. Personages en decors zijn geloofwaardiger dan ooit. De inkleuring (in het grijze, stoffige landschap) is zorgvuldig en subtiel. Ook de vertelstructuur – met een eenzame begrafenis als proloog – is sterk en houdt de lezer bij de les. Dagen van zand, dat besloten wordt met een dossier over het fotografieproject, is vooral een historisch en ecologisch gewetenschoppertje van bijna 300 bladzijden dat stof tot nadenken geeft over hoe we met het land en zijn mensen omgaan.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
