Plaats voor ethische vragen in historisch relaas
Al net zo ontzagwekkend als het werk dat voorafging aan de eerste atoombom en de (on)rechtstreekse gevolgen ervan, is deze pil van een graphic novel: ruim 450 bladzijden waarin in detail het verhaal van de bom wordt gedaan, van de eerste ideeën over kernsplijting tot de horror van Hiroshima. Een duizelingwekkende en vermoeiende ervaring, die het best met mate wordt ingenomen.
Het enige verzonnen element in dit zorgvuldig gedetailleerde, historische relaas is een familie in Hiroshima, die door het hele boek heen optreedt. Vader Morimoto en zijn twee zonen zijn weliswaar fictieve personages, maar wat ze doormaken is wat vele duizenden Japanners te lijden kregen in de Tweede Wereldoorlog: van de militaire terreur en een zinloze kamikazedood tot de vergetelheid van de bom. Het was de beroemde, in de stenen trap van een bankgebouw gebrande schaduw (bewaard in het Hiroshima Peace Memorial Museum) die de Belgische stripscenarist Didier Alcante inspireerde tot het schrijven van De bom. En zijn liefde voor alles Japans, voortkomende uit zijn vriendschap met jeugdkameraad Kazuo Morimoto (die zijn familienaam leende aan de fictieve familie).
Samen met de Franse co-scenarist Laurent-Frédéric Bollée en de Canadese tekenaar Denis Rodier zette hij zich aan de haast onmogelijke taak om het verhaal voorafgaand aan die hallucinante schaduwafdruk te vertellen. Om het boek klaar te krijgen voor de 75ste herdenking van die noodlottige 6de augustus 1945, had het trio vijf jaar. Door zijn ervaring in Amerikaanse comics (met name Superman) én het niet inkleuren van de tekeningen slaagde superman Rodier erin die klus te klaren. En hij heeft er zich niet snelsnel vanaf gemaakt: de tekeningen zijn onberispelijk, gedetailleerd en met zorg afgeleverd. Ondanks de ontzettend vele dialoogballons en tekstkaders is het geen boek geworden vol ‘talking heads’, maar zit er voldoende afwisseling in perspectieven, cadrage en enscenering om te beletten dat de lezer doodvermoeid het boek dichtslaat.
De bom is opgedeeld in hoofdstukken, waarin zowel de wetenschappelijke als de militaire kant van de race naar de eerste bom ruim aan bod komt: geleerden en generaals passeren de revue, maar ook spionnen en simpele soldaten. De soms lastige en wat saaie wetenschappelijke exposés en de geheimdoenerij van het leger – zelfs vicepresident Truman wist niks van het Manhattan Project tot hij president werd – worden gelukkig afgelost door actiescènes, bijvoorbeeld rond de verschillende pogingen om de productie van de Noorse zwaarwaterfabriek van de nazi’s tot staan te brengen. Een narratieve slimmigheid is om het pocherige uranium letterlijk een stem te geven.
De auteurs besteden ook aandacht aan de ethische aspecten van de ontwikkeling van de bom. Onder meer in de vorm van de inspanningen van atoomgeleerde Leo Szilard – die overtuigd begon aan het project om de nazi’s voor te blijven – om het gebruik van de bom te verhinderen. De opname in het boek van het plutoniumtests op onwetende proefkonijnen (die de cynische codenaam HP kregen: ‘human products’) is ook veelzeggend. Net zoals de manier waarop de auteurs scènes van de zichtbaar gruwelijke gevolgen van de bom afwisselen met Amerikanen die zichzelf feliciteren met het ‘succes’.
Behalve het grote plaatje heeft het boek aandacht voor anekdotes, zoals hoe Eisenhower tegen het gebruik van de bom was, of de herkomst van de naam ‘Enola Gay’, of de rol van België als redder van de wereld (het leverde via Congo de nodige uranium aan de VS) of het trieste lot van de SS Indianapolis, die vlak na het transport van de bom getorpedeerd werd. In de massa details zijn kleine foutjes allicht onvermijdelijk (zo wás er in 1939 helemaal geen Belgische koningin). Omdat het boek eindigt met de explosies tipt Alcante in zijn nawoord nog even de post-Hiroshima-manga Gen Barrevoets van Keiji Nakazawa (de door de vertaler niet opgemerkte Nederlandstalige versie van Gen d’Hiroshima).
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
