Blindganger
A.H.J. Dautzenberg (1967) is geen persoon voor vrijblijvende lectuur. Hij is bevlogen, betrokken en boos. Hij laat in verhalen, essays en romans zijn sociale bekommernis spreken, engageert zich tegen armoede en voor de zwaksten in de samenleving. Ook in deze fragmentarische roman, De dag dat de gieren buigen, geeft hij blijk van een sputterende, spoorloze samenleving, al blijft het bij een schets in stukken en brokken, zonder uitzicht, zonder lijn, tenzij die ene: we zijn blind voor elkaar en dood gaan we allemaal. Geen vrolijk tussendoortje dus.
De schrijver Tamalone (wat herinnert aan Arthur van Schendel) wordt plots blind – enkele zwarte pagina’s maken de cesuur – maar hij sluit zich niet op in zijn huis: net zoals Van Schendels zwerver dwaalt hij door de stad en vangt tientallen flarden van gesprekken op. Van blinden wordt wel gezegd dat hun andere zintuigen scherper worden: bij Tamalone lijkt dat zijn gehoor wel. Als een vlieg op de muur is hij – en wij met hem – getuige van hele dialogen: korte en lange, intieme en publieke. Veelal zijn het een of andere vormen van gekibbel, geklaag of discussie. Dautzenberg verstopt in het dertigtal korte stukjes waaruit het boek is samengesteld kleine ideetjes, vaak met een maatschappijkritische ondertoon: iemand wil letterlijk de muren slopen met zijn buren, zodat ze altijd zicht hebben op elkaar, in een ander stukje wordt gesteld dat zelfmoordenaars eigenlijk niet serieus genomen worden tot het te laat is, in weer een ander wordt de dood van een verongelukt kind wat morbide verwerkt, in nog een stukje wil een grote supermarktketen zich positioneren als maatschappelijk verantwoordelijk door een fictief voedselvergiftigingsrisico tijdig te melden enzovoort.
Af en toe duikt Tamalone zelf op in de fragmenten. In tegenstelling tot de verliefde zwerver Tamalone geeft de schrijver Tamalone daarin vooral blijk van verbittering: hij wil niet geholpen worden, hij wil – hoewel hij tussen de mensen beweegt – vooral niets met hen te maken hebben. In een fragment krijgt hij het ongewild aan de stok met reactionaire betogers. De titel van het boek, die in het voorlaatste stukje (met iemand die zichzelf verwijt blind te zijn geweest voor zijn geluk en aankondigt eruit te willen stappen) dat weer enkele zwarte pagina’s voorafgaat, draagt datzelfde pessimisme en die zwaarmoedigheid in zich. De wereld is géén dansfeest. (Hoewel een aantal personages op het eind in een vreemde processie voor de ogen van Tamalone samen opduiken.)
Ondanks het vele gebabbel en gebral in de onderling verwisselbare fragmenten wordt er niet veel gezegd, alleszins toch niet veel dat veel betekenis heeft of het onthouden waard is uiteindelijk. Het boek wordt er wat stuurloos door: waar Dautzenberg precies heen wil met zijn wat misantrope mijmeringen is niet heel duidelijk. Wat doen bijvoorbeeld de Pokémon-jagers in het boek (die meer dan een keer opduiken): is dit een poging om actueel te zijn? Of een manier om de absurditeit van de moderne samenleving te illustreren? De lezer mag het zelf invullen. Tamalone én Dautzenberg laten de lezer met rust, zijn eigen boontjes doppen, zelf een hoopgevende samenhang zien tussen de losse, donkere fragmenten. "Alles is nu zwart", besluit het boek, "zwart als de dood." Daar moest de auteur ons blijkbaar even aan herinneren. Echter, met dat inzicht beseft de lezer – die ermee doet wat hij wil – toch weer dat kleine lichtpuntjes in het zwarte, zware bestaan een simpel en voor iedereen haalbaar geluk kunnen uitmaken. Zelfs Van Schendels Tamalone was in al zijn miserie gelukkig.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
