Tanks, mister Braedy!
Deze zomer precies honderd jaar geleden maakte de wereld kennis met nog maar eens een massavernietigingswapen dat bedacht werd om de vrede te forceren: de tank. De Derde Slag om Ieper was echter geen succes voor de tanks die de Engelsen toen massaal inzetten: tegen de Vlaamse modder – het resultaat van vier jaar bombardementen – is niets opgewassen. Ivan Petrus Adriaenssens, die niet aan zijn eerste graphic novel over de Eerste Wereldoorlog toe is, brengt het deels fictieve relaas van een tank, maar slaagt erin zich niet vast te rijden.
Op 22 augustus 1917 sukkelt de negenkoppige bemanning van de Fray Bentos* van de F-divisie Mark IV-tanks bij Passendale in een bomkrater. Bij het losmaken van de balk op de tank (om die te gebruiken als hefboom) wordt private Ernest Braedy doodgeschoten. De rest van de crew zit drie dagen en nachten vast in de tank, tot ze ontsnapt en in andere tankslagen ingezet wordt. Tot zover de feiten. In een toegevoegd documentair dossier vertelt de auteur hoe hij Braedy een familie gaf (in de vorm van een zwangere vrouw) en hoe hij een achterachterkleindochter – ook zwanger – in Vlaanderen en Noord-Frankrijk op zoek laat gaan naar sporen van haar vermiste voorvader. De verder onbekende Braedy wordt bij Adriaenssens een dichter die zijn vrouw ontroerende brieven schrijft en de maan gebruikt als zichtbaar verbindingsmiddel tussen hem en zijn vrouw. Het maakt zijn offer – in het maanlicht – uiteraard wat aangrijpender.
In zijn vorige oorlogsstrips gebruikte Adriaenssens vooral sombere kleuren, maar hij opteerde dit keer voor een kleurrijker verslag, zelfs al gebeurden de tankmanoeuvres ’s nachts. De lichteffecten van de bombardementen, regen en kogels zijn zo des te opvallender. De fragmenten in het heden zijn daarnaast in een sobere, blauwe steunkleur weergegeven. Als tekenaar van personages is Adriaenssens geen krak, maar in zijn oorlogstaferelen, in de tankdetails of in bouwwerken (van de Menenpoort tot de Tyne Cot-begraafplaats) is bewonderenswaardig veel tijd en moeite gestoken, met indrukwekkende resultaten. De oprukkende tanks, de explosies, het desolate niemandsland: ze zijn geloofwaardig in beeld gebracht.
Spannend kun je het relaas echter niet noemen – dat Braedy het niet overleeft, weten we al snel. Dat er van hem noch de tank iets is overgebleven (in België werden de gestrande tanks systematisch tot schroot verwerkt – hoewel in het Brusselse legermuseum de beste van slechts zeven bewaarde Mark IV’s staat), daar komt Victoria ook snel achter. De enige spanningsboog wordt gevormd door Vicky’s bolle buik: zwanger van de laatste Braedy wil zij, haar voorvader indachtig, toch de naam laten voortbestaan. Ze vindt met haar man een creatieve oplossing…
Daar waar Adriaenssens vorige graphic novels vooral verhalen van mensen brachten (bijvoorbeeld vijandelijke soldaten in Ontmoeting in Nieuwpoort, vrouwen in Elsie en Mairi) is De laatste Braedy iets ‘onpersoonlijker’ omdat hier tanks de hoofdrol krijgen. Behalve Braedy’s Fray Bentos verhaalt Adriaenssens ook over een andere Mark IV, de Deborah, actief bij Cambrai. De link die de auteur legt tussen de Fray Bentos en de Deborah is wat kunstmatig (via de boordcommandant), maar het trieste lot van de tank, die ter plekke begraven werd en pas eind vorige eeuw opgegraven, is natuurlijk wel het vertellen waard. Via de zoektocht van Victoria worden beide tankslagen aan elkaar verbonden, zodat je als lezer een completer beeld krijgt van het gebruik van die allereerste tanks in WO I. En mocht u in de buurt zijn deze zomer, een omwegje naar Poelkapelle (Langemark) in de Westhoek is het waard: op 22 augustus zal er een replica van een Mark IV weer door het dorp rijden.
*Fray Bentos: een staaltje van frontliniehumor: dat is een Brits merk van spam. Eén voltreffer en tank en crew zijn ook gehakt in blik.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
