Een onsympathieke kapitein Haddock

De titel doet, zoals bijvoorbeeld Kuifjes De schat van Scharlaken Rackham, denken aan een spannende schattenjacht, maar dit boek is echter het relaas van de juridische strijd om een al geplunderd scheepswrak. Wat net zo opwindend blijkt te zijn, althans in de versie van Roca en de destijds bij de zaak betrokken Spaans-Belgische diplomaat Corral.

In volle napoleontische oorlogstijd waren Spanje en Engeland in 1804 officieel vriendjes, maar de Britten durfden weleens aan het kapen te slaan als ze centen roken: toen op 5 oktober een Spaans flottielje (beladen met Zuid-Amerikaans goud en zilver dat de Spanjaarden in veiligheid wilden brengen) op amper één dag varen van de haven van Cadiz was, werd het onderschept door een Engels eskader. Daarbij werd de Nuestra Señora de las Mercedes tot zinken gebracht. 250 opvarenden kwamen om het leven en ruim een half miljoen zilver- en goudstukken belandden op een kilometer diepte.

Tweehonderd jaar later, in 2007, liet het Amerikaanse schattenduikersbedrijf Odyssey Marine Exploration (in het boek: Ithaca Deep Sea) weten dat het in internationale wateren een fabelachtige goudschat ter waarde van een half miljard dollar gevonden had in een onbekend schip (dat de codenaam Black Swan krijgt), en het liet overbrengen naar Florida. Het is het begin van een vijf jaar durend juridisch gevecht tussen het bedrijf en het koninkrijk Spanje, dat zijn vermoeden dat het om een Spaans schip gaat én dat Odyssey dat verzwijgt bevestigd ziet, tot voor het Amerikaans Hooggerechtshof. Niet alleen de zoektocht naar de identiteit van het schip en het juridische steekspel zijn een hachelijke onderneming, zelfs de overbrenging van de muntschat naar Spanje is een avontuur op zich.

Hoewel stichter en CEO van Ithaca, Frank Stern (in werkelijkheid Gregory Stemm), door zijn medewerkers als een kapitein Haddock onthaald wordt als hij de schat van de Black Swan gevonden heeft, trekken auteurs Roca en Corral in hun graphic novel al heel gauw partij voor het Spaanse Ministerie van Cultuur, dat uit alle macht voor de teruggave van de schat vecht. Ze doen dat slim door het verhaal op te hangen aan concrete personages op dat ministerie en veel aandacht te geven aan hun persoonlijkheid en onderlinge verhoudingen.

Vooral de rollen van een jonge diplomaat op het ministerie, een maritieme historica en een Amerikaanse jurist zijn hierbij doorslaggevend. Met een romance tussen de diplomaat en de historica maken de auteurs het verhaal nog iets aantrekkelijker voor de lezer. Het helpt ook wel dat Ithaca een aantal gemene trucs bovenhaalt in een poging de schat te behouden, zoals het omkopen van een senator of zelfs sabotage van het transport, en Stern zich een slechte verliezer toont. Bovendien steekt er ook nog wat internationale spionage de neus aan het venster.

Roca is bekend van meer intieme boeken als Rimpels (over dementie) en La casa (over de relatie met zijn vader), maar heeft al bewezen in Sporen van het toeval (over de Spaanse bevrijders van Parijs) en Het kruispunt (over popmuziek) een geschiedschrijver te zijn die zijn publiek kan blijven boeien. Ook een lange juridische geschiedenis als die rond de schat van de Mercedes heeft hij, met hulp van de getuigenis vanop de eerste rij door Corral, in een boeiend relaas gegoten, dat de lezer vasthoudt van begin tot eind.

Zijn toegankelijke tekenstijl, met een zorgvuldige inkleuring en een goed gevoel voor ritme, draagt daar zeker toe bij. De uitgebreide passage bijvoorbeeld over het noodlottige einde van het schip liep gemakkelijk het risico in pratende hoofden met overladen tekstballons gegoten te worden, maar Roca kiest voor een stijlbreuk door dat met paginagrote prenten te doen, van commentaar voorzien. Spijtig van een aantal storende spel- en (ver)taalfouten als ‘onmiddelijk’ (p. 102), ‘van hogere hand’ (110), ‘conversatie-deskundige’ (137, i.p.v. conservatie), ‘graafschap’ (184, voor een Amerikaanse county), ‘niets eens geantwoord’ (186). Voor de rest: prachtig verhaal, niet voor niets Roca’s meest succesvolle boek in thuisland Spanje.