Saaie... ik bedoel boeiende essays (prof. Gobelijn)
In vijftig vermakelijke informatieve tot filosoferende stukjes, onderverdeeld in thema’s, laat Joost Pollmann zijn licht schijnen over bekende tot onbekende stripauteurs en hun werk. Als de ‘colleges’ van de stripprofessor al niet enige herkenning oproepen, geven ze tenminste zin om eens wat nader kennis te maken met de aangehaalde kunstenaars.
Striplezers kennen ze wel: de stereotiepe geleerde en vaak verstrooide professor die met zijn ontdekkingen stripverhalen stoffeert met de nodige calamiteiten, maar ook met oplossingen. Vooral de Belgische strip is rijk aan professoren, van Zonnebloem en Barabas tot Mortimer en Gobelijn. In de Nederlandse strip gaat het er minder bollebozig aan toe en dan nog voornamelijk dankzij Marten Toonder (met de proffen Prlwytzkofsky en Sickbock), die echter niet eens aan bod komt in De Stripprofessor.
Na de verheffing van strips tot de Negende Kunst door curatoren en recensenten volgden al gauw de analisten, theoretici en literatuur- én kunstwetenschappers om de kunst van het beeldverhaal te fileren: in tal van publicaties trachten ‘stripprofessoren’ meer inzichten te verspreiden over achtergronden, bouwstenen, technieken, invloeden, bedoelingen en stromingen in ‘beeldromannetjes’. Hun inspanningen variëren van diepgravende monografieën (o.a. door Thierry Groensteen) tot striptechnische analyses (Scott McCloud).
Ook Joost Pollmann publiceert al bijna twintig jaar over strips, met o.a. zijn Abecedarium van de grafische roman (2004), over het menselijke van dieren in strips, over voetbalstrips, over het beeld van Afrika in de strip, over strips in de Arabische wereld enzovoort. Enkele teksten uit dit boek zijn bewerkingen van eerder verschenen stukjes in o.m. De Volkskrant en De Gids.
Zoals gezegd verspreidt Pollmann zijn korte essays over vijf, nogal arbitrair gekozen thematische blokken: over stijlen, het spelen met conventies, de schemerzone tussen strip en beeldende kunst, de sensibiliserende strip en cartoons. Elk onderwerp illustreert hij bij voorkeur met Nederlandse tekenaars. In het eerste hoofdstuk bijvoorbeeld, waarin hij het medium stilistisch bekijkt, deelt hij de bekende klare lijn onder in de ‘solide’ klare lijn (vertegenwoordigd door Joost Swarte, Eric Heuvel of Peter van Dongen) en de fragiele ‘bibberlijn’, waar hij uitgebreid stilstaat bij de vroege-Hergé-imitator Mark Smeets. (À propos: het zijn ‘Jansen en Janssen’ en niét ‘Jansen en Jansens’, p.46.) Dat werken met voorbeelden niet exhaustief kan zijn, bewijst Pollmann door het vergeten te vermelden van een klare lijn-meester als Theo van den Boogaard (Sjef van Oekel). Of in het manga-stukje, waar blijkbaar geen Nederlandse vertegenwoordiger van deze populaire Japanse stijl actief is, is buiten bijvoorbeeld Marlon Teunissen gerekend.
Pollmann is wel inventief in het benoemen van de dingen. Zoals elk ‘college’ eindigt met een opdracht – soms uitvoerbaar (‘laat je huisgenoten een portret van je tekenen’), vaak niet (‘kruip door de muur naar een andere dimensie en steel een vergiet’?!) – eindigt elk hoofdstuk met een ‘werkcollege’, waarin de auteur dieper ingaat op een aspect van het thema. In het lijnen-hoofdstuk is dat de Vlaamse auteur Willy Linthout: bekend van zijn Urbanus-strips, maar ook van enkele pseudo-autobiografische werken, uitgevoerd in schetsmatige, schijnbaar onvoltooide potloodtekeningen, net als het onvoltooide leven dat ze beschrijven. ‘Spijtlijnen’ noemt Pollmann ze, alsof de tekenaar al meteen spijt had van zijn werk en het daarom niet inktte.
Pollmanns inzichten zijn de zijne, maar niettemin vaak boeiend en origineel. Het sterke van deze bundel presentaties is de plejade aan auteurs: Nederlands waar mogelijk, internationaal waar nodig. De lezer maakt kennis – in zoverre dat nog niet was gebeurd – met (meester)werken van Chris Ware, Richard McGuire, Will Eisner, Dominique Goblet of Marc Legendre. In het hoofdstuk over het rebelse broertje van de strip, de cartoon, staat Pollmann stil bij een tekening van zijn vorig jaar overleden broer, underground-stripauteur Peter Pontiac, op zijn sterfbed. Maar ook ervaren stripliefhebbers kunnen inspiratie opdoen uit dit boek voor nieuwe ontdekkingen, in de personen van onder meer Anna Sommer, Dash Shaw, Miguel Gallardo of de Duitse anti-extremistische strip Weisse Wölfe: alvast mijn internetzoekmachine ging in overdrive na het lezen van De Stripprofessor.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
