Een leven om over te doen
Auteur Thomas von Steinaecker en illustrator Barabara Yelin zijn prille veertigers, maar mijmeren via de 85-jarige Gerda nu al over de korte flits die het leven is en de (soms verkeerde) keuzes die we erin maken. De zomer van haar leven is een sobere en trage beeldroman over een leven, niet altijd even opwindend, maar ook niet voortdurend saai of overbodig, eigenlijk zoals het leven zelf is.
Gerda is 85 en fysiek op de sukkel. Als kind was ze een rekenwonder, vandaag kan ze niet onthouden op welke verdieping haar kamer is. Ze woont in een verzorgingstehuis tussen andere bejaarden die treuren om de korte en spaarzame bezoekjes van hun kinderen en kleinkinderen. Ook Gerda geeft de indruk er gedumpt te zijn. In korte, fragmentarische hoofdstukken waarin flashbacks verwerkt zijn tussen het geschuifel in het bejaardenhuis leren we meer over Gerda.
Het is voor de lezer even wennen, maar al snel merk je hoe op twee niveaus verteld wordt, als een voice-over bij een film die een compleet ander verhaal vertelt dan wat je ziet op het scherm. In de donkere tekstkadertjes becommentarieert Gerda haar leven, los van de scènes die we er te zien krijgen. Om de draad niet te verliezen lees je die dan ook best los van de tekeningen. Dit is een bijzondere manier van vertellen die zelden gebruikt wordt en van de lezer een inspanning vergt, maar die zeker loont als je in het boek doordringt.
In de hoofdstukjes komen de elementen aan bod die voor Gerda op het eind van haar leven bepalend zijn geweest. Hoe ze op school als wiskundenerd een mikpunt van spot is en zich uitgesloten voelt, hoe ze zich daarom onzichtbaar maakt – net zoals cijfers: die zijn er wel, maar je ziet ze niet. Haar eerste interesse en omgang met jongens zijn niet meteen succesvol, maar toch vindt ze de liefde. In wat de zomer van haar leven blijkt te zijn, gaat ze voor die liefde. Ze laat er zelfs een buitenlandse academische carrière in de astrofysica voor schieten. Voor een man die haar later bedriegt. Gerda noch de auteurs staan erbij stil hoe haar leven zou verlopen zijn als ze die keuze niet had gemaakt. Van spijt is dus geen sprake. Maar duidelijk is dat keuzes grote consequenties hebben. Iets waar we vaak niet aan denken als we ze maken. Misschien maar goed ook: het zou verlammend werken.
Gaandeweg verliest Gerda haar levenslust in het verzorgingstehuis. Dat brengt Yelin mooi in beeld door de herhaalde wasbeurten met een verpleegster. Grafisch ligt De zomer van haar leven, dat aanvankelijk (in een beperktere vorm) verscheen in een literair tijdschrift, in het verlengde van haar indrukwekkende en bejubelde Irmina uit 2014: ietwat slordige, schetsmatige, met zachte aquarel ingekleurde tekeningen, met veel oog voor licht en donker. Het verschil tussen Irmina en haar doorbraakstrip Gift was groter, dus het lijkt erop dat Yelin haar beeldtaal gevonden heeft. Die duidelijk wel gewaardeerd wordt, aangezien ze in 2016 nog uitgeroepen is tot beste Duitstalige stripmaaktster.
Toch is er nog ruimte voor verbetering. Bijvoorbeeld een plaat in dit boek is een niet helemaal geslaagde poging tot Escher, daar waar een dubbele pagina met daarop het huwelijk als een schaakspel dan weer wel beter gelukt is. De manier waarop Gerda’s onvermijdelijke levenseinde in de vorm van een flashback naar haar jeugd wordt weergegeven, is zelfs heel mooi gedaan. Kwaliteit en niveau van dit boek zijn dus eerder wisselvallig, al nodigt het wel meteen uit tot herlezen. In tegenstelling tot het echte leven kun je dit leven wel weer overdoen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
