Schipperen tussen begrip en onbegrip
Genderqueer, een autobiografische graphic novel over en van striptekenares Maia Kobabe die zich na veel vragen en zoeken uit als non-binair en aseksueel, is bedoeld voor jongeren die zelf met vragen zitten over hun geslacht en seksualiteit, maar biedt voor elke andere lezer een net zo boeiend inzicht in een harde innerlijke strijd waarvoor vandaag weinig begrip is. In de VS is het boek dan ook veelvuldig verboden in schoolbibliotheken.
'Toch blijft de lezer achter met een toegenomen respect voor de moeilijke strijd die non-binaire personen moeten leveren, zowel innerlijk als tegenover de buitenwereld.' - recensent Koen
Maia is als kind een echte tomboy, die het leuk vindt dat niemand kan zien of ze een meisje of een jongen is. Als ze opgroeit, wil ze er niet meisjesachtig uitzien en schaamt ze zich voor haar borsten. Ongesteld zijn of een uitstrijkje laten maken vindt ze een vreselijke ‘inbreuk van de buitenwereld op haar innerlijke fysieke wezen’. Homoseks windt haar op, al wil ze zelf geen seks, maar toch wil Maia geen jongen zijn of van geslacht veranderen. Ze wil vooral geen vrouw meer zijn. Ze wil geen baard of dat haar stem verandert: ‘Ik wil niet méér genderkenmerken, maar minder.’ Ze wil geen geslacht meer hebben, en wil aanvaard worden als non-binair of genderqueer. Vanaf dan hanteert ‘e’ in ‘eir’ omgang met anderen de Spivak-voornaamwoorden waarmee men ‘em’ moet aanspreken.
Over dit besef genderqueer te zijn gaan heel wat jaren en bladzijden. Samen met Maia zoekt de lezer naar een oplossing voor eir seksuele onbehagen. Die zoektocht is voor de lezer al net zo verwarrend als voor de auteur, omdat de meer gebruikelijke ‘afwijkingen’ van de seksuele norm op em niet van toepassing lijken. In de jeugdliteratuur en in Young Adult-strips is homoseksualiteit allang een vertrouwd thema, maar de ingewikkelde non-binaire insteek is nog uitzonderlijk. En hoogst onbevattelijk. Meermaals wil je als lezer de auteur door elkaar schudden: wat wil je dan? Wees eens wat duidelijker! Maar het is precies die onduidelijkheid die ook Maia voelt en die em stuurloos maakt. Dat de auteur in heel leesbare en eenvoudige tekeningen eir verwarring kan overbrengen op de lezer is een sterk punt van dit boek.
E zoekt voor eir vragen hulp in zelfhulpboeken en bij auteurs die het thema belichten. Een doorbraak komt er als e begrijpt dat eir seksuele verwarring een fysieke oorzaak, een ontwikkelingsfout in de hersenen kan hebben. Het zit dus niet gewoon ‘tussen de oren’. Al lijkt het soms zo, het boek maakt duidelijk dat non-binair zijn geen keuze is. Maia worstelt dan ook niet alleen met vragen rond eir seksualiteit, maar ook met hoe ermee naar buiten te treden. Zo komt e er maar niet toe mensen te vragen em niet langer met ‘zij’ en ‘haar’ aan te spreken, want Maia haat het ‘om moeilijk te doen’. Waardoor e zich nóg ellendiger voelt.
Met kwesties als deze, waar we ons niet van bewust zijn, doet Maia Kobabe de lezer goed aanvoelen wat het inhoudt om genderqueer door het leven te moeten gaan. Over de impact hiervan op eir omgeving, bijvoorbeeld in de inspanning (of ergernis) die genderneutrale voornaamwoorden te moeten gebruiken, blijft het boek dan weer op de vlakte. Ook lijkt het soms alsof Maia louter en alleen maar met genderkwesties bezig is. Zelfs in een tekenles aan kinderen twijfelt e of e zich moet outen als non-binair. Waaruit blijkt hoe genderqueere personen vaak toch vooral bezig zijn met zichzelf. Al durft de auteur ook wel aan zelfkritiek te doen door bijvoorbeeld een lesbische tante te laten opwerpen dat ze misschien wel misogyn is.
Samen met de auteur schippert de lezer in dit boek tussen begrip en onbegrip, maar toch blijft de lezer achter met een toegenomen respect voor de moeilijke strijd die non-binaire personen moeten leveren, zowel innerlijk als tegenover de buitenwereld. Wat dat betreft, is dit boek, ingekleurd door Kobabe’s zus en vertaald door Lies Lavrijsen, dus alvast geslaagd.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
