Jubileumboek dat er gelukkig geen is
Deze ontroerende, grappige en knap in elkaar gestoken graphic novel over jongeren met een geestelijke achterstand is veel meer geworden dan het jubileumboek dat de opdrachtgevers ooit voor ogen gehad moeten hebben. Laat het aan mensen met een mentale beperking over om ons iets te leren over liefde en loslaten, het leven en quoi!
De Duitse striptekenaar Mikaël Ross – die we vorig jaar leerden kennen dankzij Totem van de Belgische auteur Nicolas Wouters – kreeg de opdracht een boek te maken bij de 150ste verjaardag van de ‘Idioten-Anstalt zu Erkerode’, die nu de Evangelische Stichting Neuerkerode is: een unieke instelling voor mensen met een mindere of meerdere mate van geestelijke handicap. De zowat 800 bewoners vormen een heus dorp in Nedersaksen waar ze in zo normaal mogelijke omstandigheden samenleven, onder begeleiding.
Noël krijgt een plaatsje in Neuerkerode nadat zijn moeder ineenstuikte op hun appartement in Berlijn met een hersenbloeding – ‘een broertje’, zoals hij het verstond, maar niet begreep. Omdat hij na zijn moeders ongeval niet alleen thuis kan blijven, moet hij verhuizen. In Neuerkerode maakt hij kennis met andere bewoners, zoals de neurotisch punctuele Valentijn en de opvliegende Alice, die een oogje op hem heeft. Net als bij jongeren zónder verstandelijke beperking (bestaan die wel, durven mopperige ouderen zich weleens af te vragen) gieren ook Noëls hormonen door zijn lijf. Hij is echter gefixeerd op ene Penelope, die nog meer aanbidders heeft. Voor Alice is dat ook allerminst gemakkelijk.
Liefdestoestanden dus; van een ander niveau dan in andere romantische verhalen, maar daarom niet minder ernstig. Wij kunnen dan misschien schattig vinden hoe mentaal gehandicapten ook liefdesgevoelens ontwikkelen voor elkaar, voor de bewoners van Neuerkerode is het vaak net zo’n harde realiteit als voor ons. In Noëls geval komt daar nog de verwerking van het verlies van zijn moeder bij. Het is de lezer snel duidelijk hoe een en ander in elkaar zit, maar Noël blijft denken dat zijn moeder hem komt halen. Door het verhaal heen weeft Ross elementen die Noël leren om daarmee te gaan, zonder de logica van de jongen los te laten. Ontroerend is hoe Noël en Alice op eigen houtje – en op hun manier – naar Berlijn trekken, op zoek naar Noëls moeder. De tocht is voor Noël een louterende ervaring die hem stilaan tot inzicht brengt. Zoals hij op judoles ervaart dat je goed vallen kunt leren, komt dat bij zijn ‘omgeval’ ook van pas.
Ross bespaart zijn lezers ook de gruwelijke werkelijkheid niet van een geestelijke beperking, die tijdens de oorlogsjaren het duidelijkst werd. Via de herinneringen van de oude dame Irma komt de fascistische aanpak van verstandelijk gehandicapten aan bod, waar Neuerkerode niet aan ontsnapte. Op andere pagina’s is het boek gelukkig luchtiger en soms zelfs grappig, vaak dankzij Ross’ perfecte dramatische timing en nonchalante tekenstijl.
Hoewel Neuerkerode christelijk geïnspireerd is, komt dat aspect niet aan bod in het boek. Maar goed ook, het zou de gevoelige insteek van het verhaal verstoren. Opvallend is wel dat de begeleiders enkel op gelijke hoogte met de ‘hulpbehoevenden’ in beeld komen, als gelijkwaardige bewoners van het dorp. Het illustreert het idee achter de stichting, die haar ‘patiënten’ een normaal gemeenschapsleven wil laten beleven. Niet verwonderlijk dat de opdrachtgever van het boek er zo lovend over is in het nawoord, waarin de achtergrond van Neuerkerode geschetst wordt.
We kunnen het alleen maar beamen dat Het omgeval een mooi boek is, dat ook zonder de link met de evangelische stichting bestaansrecht heeft als een geloofwaardige en empathische blik in het leven van jongeren met een beperking, dat al net zo turbulent en emotioneel is als dat van ons. Het omgeval had, als jubileumboek, ook een saai anekdotisch geschiedenisboek kunnen zijn geworden – maar gelukkig koos Mikaël Ross voor een andere benadering.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
