Vrolijke ode aan de chaos

Het komt zelden voor dat we dat kunnen zeggen, maar in dit geval is het zo: Ik ben een chaoot van Einat Tsarfati is een rommelig en chaotisch boek, vol onzin en volkomen onnuttig, en dat is net het geweldige ervan. Niet alleen chaoten, maar ook lezers met OCD lachen zich krom, tot een slordig hoopje op, naast of zelfs tussen de kussens van de bank. De graphic novel is vertaald door Christine Braun.

Illustrator en kinderboekenauteur Tsarfati doet meteen een bekentenis: zij vindt zichzelf een enorme chaoot. Een warhoofd dat in wanorde en tot wanhoop drijvende chaos leeft. Wil de chaoot een taart bakken, maar is de melk op? Sinaasappelsap is ook een vloeistof! Heerlijk samenleven is het met een chaoot. Ordelijke agenda’s, huissleutels op hun vaste plek, badkamers waarin je niet verongelukt. Het is haar allemaal even vreemd. Tijdens het maken van dit boek raakte ze het zelfs tot twee keer kwijt.

Dat ze haar eerste boek voor volwassenen aan haar eigen, allicht wat overdreven rommeligheid wijdt, is dapper, omdat ze zichzelf zo te kijk zet. Maar dan ook weer zodanig keihard te kijk zet, dat het onweerstaanbaar grappig wordt. Het uitvoerig geïllustreerde Ik ben een chaoot is immers geen autobiografisch lijdensverhaal of een praktisch zelfhulpboek. Het is een vrolijke ode aan de chaos, die tegelijk problematisch en ontwapend is.

De auteur als chaoot mag zich in dit handboek voor organisatiedummy’s dan wel verliezen in haar chaos – en er een heleboel spullen in verliezen ook, natuurlijk – het blijft voor ons, buitenstaanders, vooral amusant om te aanschouwen. Sterk in haar volstrekt onwetenschappelijke analyse van het chaotisch-zijn is net dat de auteur dat zo aanschouwelijk maakt in dit met meer tekeningen dan tekst propvol gevulde boek. Bijvoorbeeld door de chaoot uit de krochten van haar handtas een bedorven perzik of een zakje hondenpoep te laten halen.
Veel beter dan in tekst mogelijk is, kan Tsarfati met haar tekeningen weergeven wat het echt inhoudt een chaoot te zijn. In de keurige, ordelijke romcom laat de chaotische, maar charmante hoofdrolspeelster haar ongeorganiseerde, maar charmante handtas vallen en ontmoet zo haar zielsverwant. In werkelijkheid wil níemand de chaoot die de inhoud van haar bodemloze tas over de stoep verspreidt helpen.

Heel duidelijk en krachtig is de visuele rommelhumor van onze meelijwekkende auteur als ze de chaos letterlijk tegenover de orde plaatst. Zoals door naast elkaar te tonen wat een gemiddeld persoon verliest in één jaar (een paar balpennen en haarspeldjes, hooguit een paraplu) versus wat de chaoot verliest in twee máánden (een dubbele plaat met een onnoemelijk aantal spullen: sokken, brillen, pennen, opladers, munten, sleutels, telefoons, ringen). Of in de verschillen tussen de slaapkamer, de reiskoffer of het badkamerkastje van een georganiseerd iemand en die van de chaoot.

Het boek lijkt ogenschijnlijk wat orde te willen brengen in de chaos, door (een poging te doen) uit te leggen wat het probleem is, wat troep precies is, hoe je omgaat met chaos, hoe je georganiseerd wordt zonder een controlefreak te worden, enzovoort. Maar zoals dat gaat met chaoten, verzeilt deze georganiseerde aanpak telkens weer in een warboel. Een hilarische warboel, dat wel. Zoals bijvoorbeeld wanneer de lezer zelf de test mag doen of hij georganiseerd is of een chaoot, of iets daartussen, en wel aan de hand van zijn omgang met alles onthullende gebruiksvoorwerpen als daar zijn: handdoeken, bezems, vuilnisbakken, kasten …

Heel leuk allemaal, maar heb je daar wat aan als chaoot? Het mag al wel duidelijk zijn dat de auteur geen Marie Kondo is. Maar is dé truc achter KonMari en het al dan bewaren van spullen net niet: does it spark joy? Wel, joy sparkt dit boek plenty! De auteur geeft, achteraan in het boek, toe dat Ik ben een chaoot je niet georganiseerder wil maken. De tijd die we verkwanselen aan pogingen om netter te worden, kun je beter besteden aan andere dingen, vindt ze niet onterecht. Zoals dit boek lezen.

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een feestelijk boek' en 'Lees een moedig boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.