De Appel viel ver van de boom

Trek in een Appel? Het water loopt je in de mond met dit kleurrijke prentenboek van het duo Imme Dros & Harrie Geelen over schilder Karel Appel. Niet alleen krijgt de jonge lezer een goed beeld van wat deze schilder zoal maakte (vooral dingen die erg dicht liggen bij wat jonge schildertjes zelf maken), maar ook een levensles: ga voor je droom, trek je niets aan van tegenstand of achterklap en je maakt het wel.  

Dat Karel Appel de zoon van een kapper was, is niet meteen van belang om zijn werk te begrijpen of te appreciëren. Elke beroemde schilder had wel ouders die vaak helemaal niets met de kunsten in het algemeen of de schilderkunst in het bijzonder te maken hadden. De vader van Karel Appel was toevallig kapper. En kapper Appel had graag gehad dat Appel jr. niet ver van de boom zou vallen en zag zijn zoon al in zijn voetsporen treden – de zaak overnemen. Het had dus net zo goed Kapper Karel geweest kunnen zijn. Als er niet die teken- en kleurdrang was geweest. Zeer tegen de zin van zijn vader en onder invloed van zijn oom (die ook Karel heette), wil Karel naar de kunstacademie in plaats van kapper worden.  

Zijn keuze is moedig, want in die oorlogsjaren betekende dat: bittere armoede. Maar ook wanneer de oorlog voorbij is en zowel land als kunst vrij zijn, moet Appel door een zure appel heen bijten: zijn abstracte, kinderlijke kunst, waarin hij een woeste verbeelding en avontuur de vrije loop laat, roept bij heel wat kunstliefhebbers weerzin op. Het helpt ook niet dat hij zelf beweert ‘maar zo’n beetje an te rotzooien’. Toch wordt later het werk van de avant-garde kunstenaar in ruime kringen erkend en gewaardeerd. Dros en Geelen illustreren dat met de wandschildering die Appel maakte in de kantine van het Amsterdamse stadhuis (vandaag een hotel), die naar verluidt de eetlust bedierf en tien jaar achter behang verdween, om later – toen hij vooral in het buitenland (Frankrijk, België) erkenning kreeg – weer vrijgemaakt te worden.  

Appel trok zich van de tegenstand niks aan en deed onverstoord voort. Koppig, dapper. Past wel bij een joch uit de Dapperstraat: niet toevallig dat Imme Dros haar verhaal in de kapperszaak in Amsterdam-Oost begint én ermee besluit: vandaag is de kapperszaak in de Dapperstraat het Karel Appelhuis. Karels vader moest het weten!  

Door het boek op te hangen aan de eigenzinnige volharding van Appel appelleert het ruimer dan wanneer het louter aan zijn schilderkunst was gewijd. De vierregelige rijmen van Dros leiden de lezer vlot door het boek, dat door de verzen nog toegankelijker is. Ze staan bij de kleurrijke illustraties van Harrie Geelen die rechtstreeks uit Appels werk lijken te komen. Eigenlijk is het oeuvre van Geelen altijd al wel een beetje Appels geweest. Het maakt hem dan ook zeer geschikt voor een prentenboek over de kunstenaar.  

De door uitgeverij Leopold in samenwerking met het Haagse Gemeentemuseum gemaakte reeks kunstprentenboeken (over kunstenaars of kunstwerken, van Mondriaan en Ensor tot Delfts blauw en Coco Chanel) begint overigens al behoorlijk uitgebreid te worden. Dit prentenboek is er een mooie aanwinst bij.