Niet slecht, maar het licht is nog niet gezien

Licht is het tweede deel in een reeks die begon met Zon, een album dat Wilbert van der Steen de tweejaarlijkse Willy Vandersteenprijs opleverde voor de beste Nederlandstalige strip. Echter, voor het geplaagde hoofdpersonage Luc(ien) komt er nog geen licht aan het eind van de tunnel.

Drie jaar na de Zon bereikt ons het Licht. Echt zonlicht doet er een dikke 8 minuten over, maar dat zou wat snel geweest zijn voor dit tweede deel. Zeker als duidelijk zichtbaar is aan het grote aantal pagina’s en de zorgvuldige inkleuring dat Wilbert van der Steen er best een hele tijd op gezwoegd heeft.

Toen Zon werd aangekondigd, keken stripliefhebbers er reikhalzend naar uit: met drie frisse en fantasierijke albums rond Ayak en Por had Van der Steen (samen met Marc Legendre) wat ons betreft zijn Vandersteenprijs al dubbel en dwars verdiend. Een kinderboekenillustrator met de naam W. van der Steen is immers voorbestemd om in de Lage Landen een groot striptekenaar te worden. Ayak en Por was duidelijk bedoeld voor een jong publiek, maar ook volwassen lezers kunnen er veel waardering voor opbrengen.

Zon was iets totaal anders. In zijn eerste zelfgeschreven verhaal bracht Van der Steen het loodzware verhaal van een jongen die zijn erfenis ontzegd wordt (opa heeft een koffiefabriek), die de liefde van zijn kille moeder moet missen én zijn geliefde opa verliest. Op de koop toe wordt hij ook nog eens valselijk beschuldigd van de moord op zijn demente oma en moet hij op de vlucht slaan, nadat hij nog maar pas zijn onbekende vader heeft ontmoet. Het verhaal werd op dezelfde manier getekend als Ayak en Por en Van der Steens kinderboekenillustraties, met vlotte en speelse tekeningen en een op sfeer gericht kleurgebruik. Maar ondanks de gelijkenissen met zijn kinderstrips leek Van der Steen nu een volwassen publiek voor ogen te hebben.

Ook Licht gaat in dezelfde stijl verder. Licht is evenmin licht van toon: Lucien (die zich nu Luc noemt – beide namen zijn afgeleid van het Latijnse lux of ‘licht’) komt in een circus terecht, waar hij gechanteerd wordt door niksnut Ritus (goed voor Lucs ‘rituele’ overgang naar volwassenheid?). Ritus ontdekt door een krantenkop wie Luc is en misbruikt hem voor een misdadig plannetje. Een lichtpuntje is dat Van der Steen de tijd neemt voor zijn verhaal: zo heeft hij maar liefst zes pagina’s over voor Lucs vlucht naar het circus en besteedt hij heel wat platen (veelal zonder veel tekst) aan de ontwikkeling van de plot. Nergens komt dat te traag of nodeloos tijdrekkend over.

Vreemd is echter hoe Van der Steen al zijn personages uit Zon overboord gooit – uitgezonderd Luc(ien) – en een volledig nieuwe setting gebruikt. Er is geen sprake meer van Lucs moeder en van zijn vader, die hem hielp te ontsnappen. De familieplot wordt verlaten en de actie speelt nu volledig in en rond het circus. Van der Steen spaart zijn lezers ook niet: niet alleen is Ritus een eersteklas gewelddadige pestkop (met een wat stereotypisch boksersuiterlijk), maar het verhaal speelt grotendeels in een – nota bene door een pastoor gerunde – hoerenkast. Meer nog dan in Zon geeft dit aanleiding tot expliciete seks, waardoor we ons nog meer zijn gaan afvragen: voor welk publiek is deze reeks eigenlijk bestemd? Het verhaal is kinderlijk eenvoudig, de tekeningen zijn in een kinderstripstijl en de personages zijn ongecompliceerd, maar hun verhoudingen zijn complex, er is zo goed als geen humor te bespeuren en de plot is – zoals gezegd – behoorlijk zwaar op de hand (en soms wat onwaarschijnlijk op toevalligheden gestoeld). Zelfs een bij uitstek kindvriendelijke omgeving als het circus komt hier nergens zo uit de (spaarzaam ingekleurde) verf.

Het boek is zeker niet slecht, maar het licht hebben we er niet meteen mee gezien. Volgt na Licht uiteindelijk helemaal de duisternis of vindt Van der Steen toch nog waar de lamp brandt? We blijven ernaar uitkijken.